7. fuerat ille annus tam1 in re publica, iudices2,† cum in magno
motu et multorum timore intentus est3 arcus in me unum,
sicut vulgo ignari rerum loquebantur, re quidem vera4 in
universam rem publicam, traductione ad plebem furibundi
hominis ac perditi, mihi irati, sed multo acrius oti et communis
salutis inimici. hunc vir clarissimus mihique multis
repugnantibus amicissimus, Cn. Pompeius, omni cautione,
foedere, exsecratione devinxerat nihil in tribunatu contra me
esse facturum: quod5 ille nefarius ex omnium scelerum conluvione
natus parum se foedus violaturum arbitratus est6, nisi
ipsum cautorem alieni periculi suis propriis periculis terruisset.
[16]
hanc taetram immanemque beluam, vinctam auspiciis,
adligatam more maiorum, constrictam legum sacratarum
catenis, solvit subito lege curiata7 consul, vel, ut ego
arbitror, exoratus vel, ut non nemo putabat8, mihi iratus9,
ignarus quidem certe et imprudens impendentium tantorum
scelerum et malorum. qui tribunus plebis felix in evertenda
re publica fuit nullis suis nervis—qui enim in eius
modi vita nervi esse potuerunt hominis fraternis flagitiis,
sororiis stupris,
[17]
omni inaudita libidine exsanguis10?—sed fuit
profecto quaedam illa11 rei publicae fortuna fatalis, ut ille
caecus atque amens tribunus plebis nancisceretur—quid
dicam? consules? hocine ut ego nomine appellem eversores
huius imperi, proditores12 vestrae dignitatis, hostis bonorum
omnium, qui ad delendum senatum, adfligendum equestrem
ordinem, exstinguenda omnia iura atque instituta maiorum
se illis fascibus ceterisque insignibus summi honoris atque
imperi ornatos esse arbitrabantur? quorum, per deos
immortalis, si nondum13 scelera vulneraque inusta rei publicae
vultis recordari, vultum atque incessum animis intuemini:
facilius eorum facta occurrent mentibus vestris, si ora ipsa
oculis proposueritis.
Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
1 tam codd.: iam Madvigius
2 Post iudices quaedam intercidisse arbitror: Fuerat ille annus tam in re pub., iudices, 〈calamitosus quam fore suspicabamur tum〉 cum (quam P2B = quom) in magno etc. Cf. §16; Har. Resp. §4: v. Cl. Qu. iii. 267 8
3 est suppl. Madv
4 vera s. l. P2
5 quod codd. praeter Hks (at)
6 est suppl. ed. V. (in P est arbitratut): post natus lacunam suspicatur Richter, natus 〈non solum ipse turpiter neglexit, verum etiam Pompeium a me avertit,〉 parum ... arbitratus nisi etc.
7 lege curiata Turnebus: legum curiata P (sed duobus extremis litteris expunctis: legum curia B): legum rell.
8 putabat Schol.: putare P1. putaret rell. Num putare malebat ?
9 mihi iratus Naugerius (2): miratus (iuratus b2) codd. praeter Schol. (iratus)
10 exsanguis Koch (§24): insani codd. (corr. P ex in sane): infamis Naugerius (2): enervati Karsten. Num insanientis ?
11 in illa P2B
12 perditores coni. Reid (in Pis. §64)
13 nondum del. Pluygers: an nefanda ?
M. Tullius Cicero. M. Tulli Ciceronis Orationes: Recognovit brevique adnotatione critica instruxit Albertus Curtis Clark. Albert Clark. Oxonii. e Typographeo Clarendoniano. 1909. Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis.
The National Endowment for the Humanities provided support for entering this text.
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.
An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.