12.
[27]
O diem illum, iudices, funestum senatui bonisque omnibus,
rei publicae luctuosum, mihi ad domesticum maerorem
gravem, ad posteritatis memoriam gloriosum! quid enim
quisquam potest ex omni memoria sumere inlustrius quam
pro uno civi et bonos omnis privato consensu1 et universum
senatum publico consilio mutasse vestem? quae quidem
tum mutatio non deprecationis est causa facta2, sed luctus:
quem enim deprecarere3, cum omnes4 essent sordidati, cumque
hoc satis esset signi esse improbum, qui5 mutata veste non
esset? hac mutatione vestis facta6 tanto in luctu civitatis,
omitto quid ille tribunus omnium rerum divinarum humanarumque
praedo fecerit, qui adesse nobilissimos adulescentis,
honestissimos equites Romanos, deprecatores salutis meae
iusserit, eosque operarum suarum gladiis et lapidibus obiecerit:
de consulibus loquor, quorum fide res publica niti
debuit.
[28]
exanimatus evolat ex senatu, non minus perturbato
animo atque vultu quam si annis ante paucis in creditorum
conventum incidisset; advocat contionem, habet orationem
talem consul qualem numquam Catilina victor habuisset:
errare homines si etiam tum senatum aliquid in re publica
posse arbitrarentur; equites vero Romanos daturos illius
diei7 poenas quo me8 consule cum gladiis in clivo Capitolino
fuissent; venisse tempus iis9 qui in timore fuissent—coniuratos
videlicet dicebat—ulciscendi se. si10 dixisset haec11
solum, omni supplicio esset dignus; nam oratio ipsa consulis
perniciosa potest rem publicam labefactare; quid fecerit
videte.
[29]
L. Lamiam, qui cum me ipsum pro summa familiaritate
quae mihi cum patre12 eius erat unice diligebat, tum pro
re publica vel mortem oppetere cupiebat, in contione relegavit,
edixitque ut ab urbe abesset milia passuum ducenta,
quod esset ausus13 pro civi, pro bene merito civi, pro amico,
pro re publica deprecari.
Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
1 priv. consensu et l. 19 publ. consilio om. Schol.
2 est causa facta ut w ita PBς: causa est facta ed. R.
3 deprecarere bonum Paul
4 boni omnes Richter
5 qui si quis Karsten
6 Hac (ac Weidner) ... facta secl. Eberhard
7 illius dies Gell. ix. 14. 6 (die P2）
8 quo me ed. Asc. 1531: qui me G: quine P: qui sine P2 rell.
9 iis G: his PB
10 sui Halm (ulciscendos b2）
11 haec ut P rell. ita Schol.: hoc Wesenberg. Cf. in Sen. §12
12 cum patre B et ed. Asc. 1531: cum fratre cum patre P
13 ausus esset Schol.
M. Tullius Cicero. M. Tulli Ciceronis Orationes: Recognovit brevique adnotatione critica instruxit Albertus Curtis Clark. Albert Clark. Oxonii. e Typographeo Clarendoniano. 1909. Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis.
The National Endowment for the Humanities provided support for entering this text.
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.
An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.