50.
[106]
nunc, nisi me fallit, in eo statu civitas est ut, si operas
conductorum1 removeris, omnes idem de re publica sensuri
esse videantur. etenim tribus locis significari maxime de re
publica populi Romani iudicium2 ac voluntas potest, contione,
comitiis, ludorum gladiatorumque consessu. quae contio
fuit per hos annos, quae quidem esset non conducta sed
vera, in qua populi Romani consensus non perspici3 posset?
habitae sunt multae de me a4 gladiatore sceleratissimo, ad
quas nemo adibat incorruptus, nemo integer; nemo illum
foedum vultum aspicere, nemo furialem vocem bonus audire
poterat. erant5 illae contiones perditorum hominum necessario
turbulentae.
[107]
habuit de eodem me P. Lentulus consul
contionem: concursus est populi Romani factus; omnes
ordines, tota in illa contione Italia constitit. egit causam
summa cum gravitate copiaque dicendi tanto silentio, tanta
adprobatione omnium, nihil ut umquam videretur tam populare
ad populi Romani auris accidisse. productus est ab eo
Cn. Pompeius, qui se non solum auctorem meae salutis, sed
etiam supplicem populo Romano praebuit6. huius oratio ut
semper gravis et grata in contionibus7 fuit, sic contendo numquam
neque sententiam eius auctoritate neque8 eloquentiam
iucunditate fuisse maiore.
[108]
quo silentio sunt auditi de me
ceteri principes civitatis! quos idcirco non appello hoc loco
ne mea oratio, si minus de aliquo dixero, ingrata, si satis9 de
omnibus, infinita esse videatur. cedo nunc eiusdem illius
inimici mei de me eodem ad verum populum in campo
Martio contionem! quis non modo adprobavit, sed non
indignissimum facinus putavit illum non dicam loqui, sed
vivere ac spirare? quis fuit qui non eius voce maculari
rem publicam, seque si eum audiret scelere adstringi
arbitraretur?
Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
1 conductas coni. Lamb.
2 de re pub. p. r. iudicium Baiter: de P. R. iud. codd.: pop. Rom. iud. Hk, fort. recte (cf. infra pop. Rom. consensus): de re pub. iud. Momms.: de nobis iud. Hertz (Vat. § 10)
3 non perspici Zielinski: persp. non Lamb. edd.: non post in qua suppl. k: om. rell.
4 a om. P et codd. pler.
5 erant G: erant erant P rell. praeter Hks (erant enim): cf. certe § 78
6 praebuit hic suppl. Madv. (§40), ante pop. Rom. Wesenberg: pop. Rom. exhibuit Hs: pop. exhib. (om. Rom.) k: professus est Koch, praedicavit Reid ut semper gravis Spengel: et pergravis codd.
7 in contionibus omnibus Eberhard: in contione omnibus Orell. auct. Klotz
8 sententiam eius auctoritate neque s. l. suppl. P2: ex homoeot. om. P1, unde numquam (eum add. Eberh.) neque eloquentia (eum add. Oppenrieder) neque iucunditate fuisse maiore Spengel
9 ingratast satis P1: ingrata sit satis P2 rell. praeter HGk (ingr. sit si satis)
M. Tullius Cicero. M. Tulli Ciceronis Orationes: Recognovit brevique adnotatione critica instruxit Albertus Curtis Clark. Albert Clark. Oxonii. e Typographeo Clarendoniano. 1909. Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis.
The National Endowment for the Humanities provided support for entering this text.
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.
An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.