Τίς ὁ παρ᾽ Ἰουδαίοις θεός. 1
θαυμάσας δὲ τὸ ἑπιρρηθὲν 2 ὁ Σύμμαχος ‘ἆρ᾽’ 3 ἔφη ‘σὺ τὸν πατριώτην θεόν, ὦ Λαμπρία ‘εὔιον, [p. 172] ὀρσιγύναικα, μαινομέναις ἀνθέοντα τιμαῖσι Διόνυσον’ ἐγγράφεις καὶ ὑποποιεῖς τοῖς Ἑβραίων ἀπορρήτοις; ἢ τῷ ὄντι λόγος ἔστι τις ὁ τοῦτον ἐκείνῳ τὸν αὐτὸν ἀποφαίνων;’ ὁ δὲ Μοιραγένης ὑπολαβών ‘ἔα τοῦτον’ εἶπεν: ἐγὼ ‘γὰρ Ἀθηναῖος ὢν ἀποκρίνομαί σοι καὶ λέγω μηδέν᾽ ἄλλον εἶναι: καὶ τὰ μὲν πολλὰ τῶν εἰς τοῦτο τεκμηρίων μόνοις ἐστὶ ῥητὰ καὶ διδακτὰ τοῖς μυουμένοις παρ᾽ ἡμῖν εἰς τὴν τριετηρικὴν παντέλειαν: ἃ δὲ λόγῳ διελθεῖν οὐ κεκώλυται πρὸς φίλους ἄνδρας, ἄλλως τε καὶ παρ᾽ οἶνον ἐπὶ τοῖς τοῦ θεοῦ δώροις, ἂν οὗτοι κελεύωσι, λέγειν ἕτοιμος.’
πάντων οὖν κελευόντων καὶ δεομένων ‘πρῶτον μέν’ ἔφη ‘τῆς μεγίστης καὶ τελειοτάτης ἑορτῆς παρ᾽ αὐτοῖς ὁ καιρός ἐστι καὶ ὁ τρόπος Διονύσῳ προσήκων. τὴν γὰρ λεγομένην νηστείαν ἄγοντες 4 ἀκμάζοντι τρυγητῷ τραπέζας τε προτίθενται παντοδαπῆς ὀπώρας ὑπὸ σκηναῖς καὶ καλιάσιν 5 ἐκ κλημάτων μάλιστα καὶ κιττοῦ διαπεπλεγμέναις: καὶ τὴν προτέραν τῆς ἑορτῆς σκηνὴν ὀνομάζουσιν. ὀλίγαις δ᾽ ὕστερον ἡμέραις ἄλλην ἑορτήν, οὐκ ἂν 6 δι᾽ αἰνιγμάτων ἀλλ᾽ ἄντικρυς Βάκχου καλουμένην 7, τελοῦσιν. ἔστι δὲ καὶ κραδηφορία 8 τις ἑορτὴ καὶ θυρσοφορία παρ᾽ αὐτοῖς, ἐν θύρσους ἔχοντες εἰς τὸ ἱερὸν εἰσίασιν 9. εἰσελθόντες δέ, ὅ τι δρῶσιν, οὐκ ἴσμεν: εἰκὸς δὲ βακχείαν εἶναι τὰ ποιούμενα: καὶ [p. 173] γὰρ σάλπιγξι μικραῖς, ὥσπερ Ἀργεῖοι τοῖς Διονυσίοις, ἀνακαλούμενοι τὸν θεὸν χρῶνται: καὶ κιθαρίζοντες ἕτεροι προΐασιν 10, οὓς αὐτοὶ Λευίτας προσονομάζουσιν, εἴτε παρὰ τὸν Λύσιον εἴτε μᾶλλον παρὰ τὸν Εὔιον τῆς ἐπικλήσεως γεγενημένης. οἶμαι δὲ καὶ τὴν τῶν σαββάτων ἑορτὴν μὴ παντάπασιν ἀπροσδιόνυσον εἶναι. Σάβους γὰρ καὶ νῦν ἔτι 11 πολλοὶ τοὺς Βάκχους καλοῦσι καὶ ταύτην ἀφιᾶσι τὴν φωνὴν ὅταν ὀργιάζωσι τῷ θεῷ: βεβαίωσιν δ᾽ 12 ἔστι δήπου καὶ παρὰ Δημοσθένους 13 λαβεῖν καὶ παρὰ Μενάνδρου 14. καὶ οὐκ ἀπὸ τρόπου 15 τις ἂν φαίη τοὔνομα πεποιῆσθαι πρός τινα σόβησιν 16, ἣ κατέχει τοὺς βακχεύοντας. αὐτοὶ δὲ τῷ λόγῳ μαρτυροῦσιν, ὅταν σάββατον 17 τιμῶσι, μάλιστα μὲν πίνειν καὶ οἰνοῦσθαι παρακαλοῦντες ἀλλήλους: ὅταν δὲ κωλύῃ τι μεῖζον, ἀπογεύεσθαί γε πάντως ἀκράτου νομίζοντες. καὶ ταῦτα μὲν εἰκότα φαίη τις ἂν εἶναι: κατὰ κράτος δὲ τοὺς ἐναντίους 18 πρῶτον μὲν ὁ ἀρχιερεὺς ἐλέγχει, μιτρηφόρος τε προϊὼν ἐν ταῖς ἑορταῖς καὶ νεβρίδα χρυσόπαστον ἐνημμένος, χιτῶνα δὲ ποδήρη φορῶν καὶ κοθόρνους: κώδωνες δὲ πολλοὶ κατακρέμανται τῆς ἐσθῆτος, ὑποκομποῦντες ἐν τῷ βαδίζειν, ὡς καὶ παρ᾽ ἡμῖν: ψόφοις δὲ χρῶνται περὶ τὰ νυκτέλια 19, καὶ χαλκοκρότους 20 τὰς τοῦ θεοῦ τιθήνας [p. 174] προσαγορεύουσι: καὶ 21 ὁ δεικνύμενος ἐν τοῖς ἐναντίοις τοῦ νεὼ θύρσος 22 ἐντετυπωμένος καὶ τύμπανα: ταῦτα γὰρ οὐδενὶ δήπουθεν ἄλλῳ θεῶν 23 ἢ Διονύσῳ προσῆκει 24. ἔτι τοίνυν μέλι μὲν 25 οὐ προσφέρουσι ταῖς ἱερουργίαις, ὅτι δοκεῖ φθείρειν τὸν οἶνον κεραννύμενον, καὶ τοῦτ᾽ ἦν σπονδὴ καὶ μέθυ, πρὶν ἄμπελον φανῆναι. καὶ μέχρι νῦν τῶν τε βαρβάρων οἱ μὴ ποιοῦντες οἶνον μελίτειον πίνουσιν, ὑποφαρμάσσοντες τὴν γλυκύτητα οἰνώδεσι ῥίζαις καὶ αὐστηραῖς Ἕλληνές τε νηφάλια ταὐτὰ 26 καὶ μελίσπονδα θύουσιν, ὡς ἀντίθετον φύσιν μάλιστα τοῦ μέλιτος πρὸς τὸν οἶνον ἔχοντος, ὅτι δὲ τοῦτο νομίζουσι, κἀκεῖνο σημεῖον οὐ μικρόν ἐστι, τὸ πολλῶν τιμωριῶν οὐσῶν παρ᾽ αὐτοῖς μίαν εἶναι μάλιστα διαβεβλημένην, τὴν οἴνου τοὺς κολαζομένους ἀπείργουσαν, ὅσον ἂν τάξῃ χρόνον ὁ κύριος τῆς κολάσεως: τοὺς δ᾽ οὕτω κολα ... ’
λείπει τὰ λοιπὰ τοῦ τετάρτου 27.
