Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
7.
forte inter ceteros turmarum praefectos, qui
exploratum in omnes partes dimissi erant, T. Manlius consulis filius super castra hostium cum suis
turmalibus evasit, ita ut vix teli iactu ab statione
proxima abesset.
[2]
ibi Tusculani erant equites; praeerat
Geminus Maecius, vir cum genere inter suos tum factis
clarus.
[3]
is ubi Romanos equites insignemque inter eos
praecedentem consulis filium—nam omnes inter se,
utique inlustres viri, noti erant—
[4]
cognovit, 'unane'
ait 'turma, Romani, cum Latinis sociisque bellum
gesturi estis?
[5]
quid interea consules, quid duo exercitus consulares agent?' 'aderunt in tempore' Manlius
inquit, 'et cum illis aderit Iuppiter ipse, foederum a
vobis violatorum testis, qui plus potest polletque.
[6]
si
ad Regillum lacum ad satietatem vestram pugnavimus,
hic quoque efficiemus profecto, ne nimis acies vobis
et conlata signa nobiscum cordi sint.'
[7]
ad ea Geminus
paulum ab suis equo provectus: 'visne igitur, dum dies
ista venit, qua magno conatu exercitus moveatis, interea tu ipse congredi mecum, ut nostro duorum iam
hinc eventu cernatur, quantum eques Latinus Romano
praestet?'
[8]
mouet ferocem animum iuvenis seu ira seu detractandi certaminis pudor seu inexsuperabilis vis fati.
oblitus itaque imperii patrii consulumque edicti praeceps ad id certamen agitur, quo vinceret an vinceretur
haud multum interesset.
[9]
equitibus ceteris velut ad
spectaculum summotis spatio, quod vacui interiacebat
campi, adversos concitant equos; et cum infestis cuspidibus concurrissent, Manli cuspis super galeam hostis,
[p. 458]
Maeci trans cervicem equi elapsa est.
[10]
circumactis
deinde equis cum prior ad iterandum ictum Manlius
consurrexisset, spiculum inter aures equi fixit. ad cuius
vulneris sensum cum equus prioribus pedibus erectis
magna vi caput quateret,
[11]
excussit equitem, quem
cuspide parmaque innixum attollentem se ab gravi
casu Manlius ab iugulo, ita ut per costas ferrum
emineret, terrae adfixit;
[12]
spoliisque lectis ad suos revectus cum ovante gaudio turma in castra atque inde
ad praetorium ad patrem tendit, ignarus fati futurique,
laus an poena merita esset.
'ut me omnes' inquit,
[13]
'pater, tuo sanguine ortum
vere ferrent, provocatus equestria haec spolia capta ex
hoste caeso porto.'
[14]
quod ubi audivit consul, extemplo
filium aversatus contionem classico advocari iussit.
quae ubi frequens convenit,
[15]
'quandoque' inquit 'tu,
T. Manli, neque imperium consulare neque maiestatem
patriam veritus adversus edictum nostrum extra ordinem in hostem pugnasti et,
[16]
quantum in te fuit, disciplinam militarem, qua stetit ad hane diem Romana
res, solvisti meque in eam necessitatem adduxisti, ut
aut rei publicae mihi aut mei meorumque obliviscendum sit,
[17]
nos potius nostro delicto plectemur, quam
res publica tanto suo damno nostra peccata luat.
triste exemplum, sed in posterum salubre iuventuti
erimus.
[18]
me quidem cum ingenita caritas liberum tum
specimen istud virtutis deceptum vana imagine decoris
in te movet;
[19]
sed cum aut morte tua sancienda sint
consulum imperia aut inpunitate in perpetuum abroganda, ne te quidem, si quid in te nostri sanguinis
est, recusare censeam, quin disciplinam militarem culpa
tua prolapsam poena restituas.
[20]
i, lictor, deliga ad
palum.'
exanimati omnes tam atroci imperio nec aliter
quam in se quisque destrictam cernentes securem,
metu magis quam modestia quievere.
[21]
itaque velut demerso ab admiratione animo cum silentio defixi stetissent,
[p. 459]
repente, postquam cervice caesa fusus est cruor,
tam libero conquestu coortae voces sunt, ut neque
lamentis neque execrationibus parceretur,
[22]
spoliisque
contectum iuvenis corpus, quantum militaribus studiis
funus ullum concelebrari potest, structo extra vallum
rogo cremaretur Manlianaque imperia non in praesentia modo horrenda, sed exempli etiam tristis in posterum essent.
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.
An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.