Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
38.
insequenti anno, Q. Fabio L. Fulvio
consulibus, A. Cornelius Arvina dictator et M. Fabius
Ambustus magister equitum metu gravioris in Samnio
belli—conducta enim pretio a finitimis iuventus
dicebatur—intentiore dilectu habito egregium exercitum adversus Samnites duxerunt.
[2]
castra in hostico
incuriose ita posita, tamquam procul abesset hostis,
cum subito advenere Samnitium legiones tanta ferocia,
ut vallum usque ad stationem Romanam inferrent.
nox iam adpetebat;
[3]
id prohibuit munimenta adoriri;
nec dissimulabant orta luce postero die facturos.
dictator ubi propiorem spe dimicationem vidit,
[4]
ne militum virtuti damno locus esset, ignibus crebris relictis, qui conspectum hostium frustrarentur, silentio
legiones educit; nec tamen fallere propter propinquitatem
[p. 497]
castrorum potuit.
[5]
eques extemplo insecutus ita
institit agmini, ut, donec lucesceret, proelio abstineret;
[6]
ne pedestres quidem copiae ante lucem castris egressae; eques luce demum ausus incursare in hostem
carpendo novissimos premendoque iniquis ad transitum
locis agmen detinuit. interim pedes equitem adsecutus;
et totis iam copiis Samnis urgebat.
[7]
tum dictator, postquam sine magno incommodo progredi non poterat,
eum ipsum, in quo constiterat, locum castris dimetari
iussit. id vero, circumfuso undique equitatu, ut vallum
peteretur opusque inciperet, fieri non poterat.
[8]
itaque
ubi neque eundi neque manendi copiam esse videt,
instruit aciem inpedimentis ex agmine remotis.
instruunt contra et hostes, et animis et viribus
pares.
[9]
auxerat id maxime animos, quod ignari, loco
iniquo non hosti cessum, velut fugientes ac territos
terribiles ipsi secuti fuerant.
[10]
id aliquamdiu aequavit
pugnam iam pridem desueto Samnite clamorem Romani exercitus pati. at hercule illo die ab hora diei
tertia ad octavam ita anceps dicitur certamen stetisse,
ut neque clamor, ut primo semel concursu est sublatus, iteratus sit neque signa promota loco retrove recepta neque recursum ab ulla sit parte.
[11]
in suo quisque
gradu obnixi, urgentes scutis, sine respiratione ac
respectu pugnabant; fremitus aequalis tenorque idem
pugnae in defatigationem ultimam aut noctem spectabat.
[12]
iam viris vires, iam ferro sua vis, iam consilia
ducibus deerant, cum subito Samnitium equites, cum,
turma una longius provecta, accepissent inpedimenta
Romanorum procul ab armatis sine praesidio, sine
munimento stare, aviditate praedae impetum faciunt.
quod ubi dictatori trepidus nuntius attulit,
[13]
sine modo'
inquit, 'sese praeda praepediant'. alii deinde super alios
diripi passim ferrique fortunas militum vociferabantur.
tum magistro equitum accito 'vides tu' inquit,
[14]
'M.
Fabi, ab hostium equite omissam pugnam? haerent
inpediti inpedimentis nostris.
[15]
adgredere, quod inter
[p. 498]
praedandum omni multitudini evenit, dissipatos raros
equis insidentes, raros quibus ferrum in manu sit invenies; se equosque dum praeda onerant, caede inermes cruentamque illis praedam redde.
[16]
mihi legiones
peditumque pugna curae erunt; penes te equestre sit
decus'.
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.
An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.