52. an tu auderes
quaerere ex P. Servilio aut ex M. Lucullo, quorum ego consilio
atque auctoritate rem publicam consul ex vestris manibus
ac faucibus1 eripui, quibusnam verbis aut quo ritu—
primum hoc dico—civis domum consecrares, deinde civis
eius cui princeps senatus, tum autem ordines omnes, deinde
Italia tota, post cunctae gentes testimonium huius urbis atque
imperi conservati dedissent?
[133]
quid diceres, o nefanda
et perniciosa labes civitatis? 'ades, Luculle, ades Servili2,
dum dedico domum Ciceronis, ut mihi praeeatis postemque
teneatis!' es tu quidem cum audacia tum impudentia
singulari, sed tibi tamen oculi, vultus, verba cecidissent, cum
te viri, qui sua dignitate personam populi3 Romani atque
auctoritatem imperi sustinerent, verbis gravissimis proterruissent,
neque sibi fas esse dixissent furori interesse tuo
atque in patriae parricidio exsultare4.
[134]
quae cum videres,
tum te ad tuum adfinem non delectum a te, sed relictum
a ceteris contulisti. quem ego tamen credo, si est ortus ab
illis quos memoriae proditum est ab ipso hercule perfuncto
iam laboribus sacra didicisse5, in viri fortis aerumnis non ita
crudelem fuisse ut in vivi etiam6 et spirantis7 capite bustum8
suis manibus imponeret9; qui aut nihil dixit nec fecit omnino,
poenamque hanc maternae temeritatis tulit ut mutam10 in
delicto11 personam nomenque praeberet, aut, si dixit aliquid
verbis haesitantibus postemque tremebunda manu tetigit,
certe nihil rite, nihil caste, nihil more institutoque perfecit.
viderat ille Murenam, vitricum suum, consulem designatum,
ad me consulem cum Allobrogibus communis exiti indicia
adferre, audierat ex illo se a me bis salutem accepisse,
separatim semel, iterum cum universis.
[135]
qua re quis est qui
existimare possit huic novo pontifici, primam hanc post
sacerdotium initum religionem instituenti vocemque mittenti,
non et linguam obmutuisse et manum obtorpuisse et
mentem debilitatam metu concidisse, praesertim cum ex
conlegio tanto non regem, non flaminem, non pontificem
videret, fierique particeps invitus alieni sceleris cogeretur, et
gravissimas poenas adfinitatis impurissimae sustineret?
This text is part of:
Search the Perseus Catalog for:
Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
1 faucibus b ed. R.: facibus codd. pler.
2 Ades Luc. ades Serv. bk: Ades, ades, Luc. Serv. P2BHw
3 populi codd.: populi Romani ed. R. (P.R.)
4 exsultare Koch. auct. Muell.: et scelere codd.: excellere Bait.
5 didicisse k Serv. ad Aen. viii. 269: dedisse rell.
6 in vivi etiam codd.: in viventis etiam Arusianus
7 et spirantis M, Arus.: et iam sp. ς: spirantis P rell. praeter G (si irantis) e (surantis)
8 capite bustum Garat. (caput bustum bk): capitibus tum codd.
9 imponeretur k
10 mutam Naugerius (1): mutuam codd.
11 in alieno delicto Koch
M. Tullius Cicero. M. Tulli Ciceronis Orationes: Recognovit brevique adnotatione critica instruxit Albertus Curtis Clark. Albert Clark. Oxonii. e Typographeo Clarendoniano. 1909. Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis.
The National Endowment for the Humanities provided support for entering this text.
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.
An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.