5. sed quaero in ipsa sententia, quoniam
princeps ego sum eius atque auctor, quid reprendatur1. Vtrum
causa novi consili capiendi non fuit, an meae partes in ea
causa non praecipuae fuerunt, an alio potius confugiendum
fuit nobis2? quae causa maior quam fames esse potuit,
quam seditio, quam consilia tua tuorumque, qui facultate
oblata ad imperitorum animos incitandos renovaturum te
tua illis funesta latrocinia ob annonae3 causam4 putasti5?
[11]
frumentum provinciae frumentariae partim non habebant,
partim in alias terras, credo, propter avaritiam6 venditorum7
miserant, partim, quo gratius esset tum cum in
ipsa fame subvenissent, custodiis suis clausum continebant,
ut subito novum8 mitterent. res erat non in opinione dubia,
sed in praesenti9 atque ante oculos proposito periculo, neque
id coniectura prospiciebamus, sed iam experti videbamus.
nam cum ingravesceret annona, ut iam plane inopia ac
fames non caritas timeretur, concursus est ad templum Concordiae
factus, senatum illuc vocante Metello consule. qui
si verus fuit ex dolore hominum et fame, certe consules
causam suscipere, certe senatus aliquid consili capere potuit10;
sin causa fuit annona, seditionis quidem instimulator
et concitator tu fuisti, nonne id agendum nobis omnibus
fuit ut materiem subtraheremus furori tuo?
[12]
quid? si utrumque
fuit, ut et fames stimularet homines et tu in hoc ulcere11
tamquam inguen exsisteres, nonne fuit eo maior adhibenda
medicina quae et illud nativum et hoc inlatum12 malum
sanare posset? erat igitur et praesens caritas et futura
fames; non est satis; facta lapidatio est. si ex dolore
plebei13 nullo incitante, magnum malum; si P. Clodi impulsu,
usitatum hominis facinerosi14 scelus; si utrumque, ut et res
esset ea quae sua sponte multitudinis animos incitaret, et
parati atque armati seditionis duces, videturne ipsa res publica
et consulis auxilium implorasse et senatus fidem? atquin
utrumque fuisse perspicuum est; difficultatem annonae
summamque inopiam rei frumentariae, ut homines non iam
diuturnam caritatem, sed ut famem plane timerent, nemo
negat: hanc istum oti et pacis hostem causam arrepturum
fuisse ad incendia caedis rapinas nolo, pontifices, suspicemini,
nisi videritis.
[13]
qui sunt homines a Q. Metello, fratre
tuo, consule in senatu palam nominati, a quibus ille se lapidibus
adpetitum, etiam percussum esse dixit? L. Sergium
et M. Lollium nominavit. quis est iste Lollius? qui sine
ferro ne nunc quidem tecum est, qui te tribuno plebis,
nihil de me dicam, sed qui Cn. Pompeium interficiendum
depoposcit. quis est Sergius? armiger Catilinae, stipator
tui corporis, signifer seditionis, concitator tabernariorum,
damnatus iniuriarum, percussor, lapidator, fori depopulator,
obsessor curiae. his atque eius modi ducibus cum tu in
annonae caritate in consules, in senatum, in bona fortunasque
locupletium per causam inopum atque imperitorum
repentinos impetus comparares, cum tibi salus esse in otio
nulla posset15, cum desperatis ducibus decuriatos ac descriptos
haberes exercitus perditorum, nonne providendum senatui
fuit ne in hanc tantam materiem16 seditionis ista17 funesta fax
adhaeresceret?
This text is part of:
Search the Perseus Catalog for:
Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
1 reprendatur P: reprehendatur HBt, edd. R. et V.
2 fuit nobis Mueller, prob. Zielinski: fuit vis codd. (unde Quae vis, quae causa k Naugerius (2)): fuisse vis ut coni. Lange ita t
3 binum post latroc. add. codd. praeter H: del. edd. ob annonae Hbk: per annonae Madv.: nonae codd. pler.
4 Num biduum annonae causa ex marg. insertum? § 14 ad fin.
5 putasti Muell.: putavisti k vulg.: putavit rell. (putarunt b2）
6 avaritiam Graev.: varietatem codd.: aviditatem Halm
7 credo ... venditorum del. Karsten
8 sub novum Arusianus
9 praesenti Manutius: praesentia codd.: praesenti iam A. C. Clark
10 senatum ... oportuit Madv.
11 ulcere Hbς all.: vicere P1: viscere P2Bt
12 inlatum scripsi: delictum codd.: oblatum Iw. Mueller (§ 62; Acad. ii. § 48: cf. sublatos pro subiectos § 106): a te fictum Jeep: delicatum Koch: adiectum Madv.
13 plebei PBHb2: plebem G: plebeio bςt
14 facinerosi P: -orosi B rell. (cf. §§ 25, 89; Sest. §§ 81, 95)
15 possit Lehmann
16 in hac tanta materie Savels
17 ista iacta Rueck: iacta ista Muell. (§ 63)
M. Tullius Cicero. M. Tulli Ciceronis Orationes: Recognovit brevique adnotatione critica instruxit Albertus Curtis Clark. Albert Clark. Oxonii. e Typographeo Clarendoniano. 1909. Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis.
The National Endowment for the Humanities provided support for entering this text.
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.
An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.