11.
[27]
sed cum est illud imperitissime dictum de populis1 fundis2,
quod commune3 liberorum est4 populorum, non proprium
foederatorum,—ex quo intellegi necesse est aut neminem
ex sociis civem fieri posse aut etiam posse ex foederatis,—
tum vero ius omne noster iste5 magister mutandae civitatis
ignorat, quod est, iudices, non solum in legibus publicis
positum, sed etiam in privatorum voluntate. iure enim
nostro neque mutare civitatem6 quisquam invitus potest,
neque si velit mutare7 non potest, modo adsciscatur ab ea
civitate cuius esse se civitatis velit8: ut, si Gaditani sciverint
nominatim de aliquo cive Romano ut sit is civis Gaditanus,
magna potestas sit nostro civi mutandae civitatis, nec
foedere impediatur quo minus ex civi Romano civis Gaditanus
possit esse.
[28]
duarum civitatum civis noster esse9 iure
civili nemo potest: non esse huius civitatis10 qui se alii civitati
dicarit potest. neque solum dicatione, quod in calamitate
clarissimis viris Q. Maximo, C. Laenati, Q. Philippo
Nuceriae, C. Catoni Tarracone, Q. Caepioni, P. Rutilio
Zmyrnae vidimus11 accidisse, ut earum civitatum fierent cives,
cum12 hanc ante amittere non potuissent quam hoc solum
civitatis mutatione vertissent, sed etiam postliminio potest
civitatis fieri mutatio. neque enim sine causa de Cn. Publicio
Menandro, libertino homine, quem apud maiores legati
nostri in Graeciam proficiscentes interpretem secum habere
voluerunt, ad populum latum est13 ut is Publicius, si domum
revenisset et inde Romam redisset, ne minus civis esset.
multi etiam superiore memoria cives Romani sua voluntate,
indemnati et incolumes, his14 rebus relictis alias se in civitates
contulerunt.
This text is part of:
Search the Perseus Catalog for:
Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
1 populis b Angelius: populi rell.
2 fundis foederatis coni. Schuetz
3 commune B in mg. ς: cum omne P
5 noster iste P rell. praeter G1E (nostris te): nostrum iste Kok, Lehmann
6 mutari civitate et l.
7 mutari Reid (§ 31)
8 se civem velit Lamb.: civis velit Paul
9 Duarum enim civitatum esse (del. civis noster) Pluygers
10 civitatis civis Hbς: civis add. ς in mg.
11 videmus Madv.
12 cum suppl. Madv.: nam Halm auct. Baiter
13 est G2: om. rell.
M. Tullius Cicero. M. Tulli Ciceronis Orationes: Recognovit brevique adnotatione critica instruxit Albertus Curtis Clark. Albert Clark. Oxonii. e Typographeo Clarendoniano. 1909. Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis.
The National Endowment for the Humanities provided support for entering this text.
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.
An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.