4.
Exoritur subito noscendi magna cupidoPlura etiam, nec enim dubitamus multa tenere.
Labimur in plebem Reginam protinus omnes
Accincti, pallore genas feriente stupore,
5Et quasi semianimes, quoniam prius omnis in alta
Tardus erat constare fide, nec credulus usquam,
Donec certa suo lustrauit numina sensu.
Postquam commixti fidos scrutamur amicos
Quisque suos, ast ille uocat: "Dilecte, morare,
10Pande, precor, si forte tue miracula gentes
Accepere olim, dum uos processio sancta
Circum urbem nostram tali pietate uehebat".
Ille, pio circumuoluens sua pectora uultu,
Talia cepta refert: "O, magna sorte beati
15Sunt, quorum hic habitus sanctissimus ora coronat:
Vrbs felix, fructus felices, equora, campi,
Omnibus alta quies Christique fidelibus almis.
Mira canam, ueris dictis aduertite mentes:
Pars michi uisa adeo, pars est aliisque relata.
20Prima dies aderat, qua nos uexilla beate
Omniparentis enim decretoque ordine pulcro
Aere sustulimus uolitantia nanque sereno.
Vidi ego, sic multi, albentem descendere nubem
Ethere paulatim. Iam sol profugarat ab ortu
25Exiliens roseo stellarum nanque uigores.
Nullum nusquam aderat sidus, nisi cornua Phebes
Occasu iam prona suo, conuexa polorum
Vndique clara nimis, nebulisque expertia nigris.
Hec, quam nunc memoro, aerios sed sola tenebat
30Arcus, et speculi radiantis more rotunda.
Candida sed medio postquam fuit aere nubes
Parte uolans nulla, ceu fixa, in sede quieuit.
Non Euro paret paulo per inane iocanti
Flaminibusque Nothi, nullo spiramine moti
35Aeris undatur: miramur at inscia turba,
Figimus atque gradus, oculos nec flectimus inde,
Sperantes uisu mirabile cingere quidquam.
Ac ueluti campis quos uomere uertit arator
Vernali, attentis spacians gradibusque canoris
40Turba gruum, cernens pluuiam crebrescere celo,
Colla leuat, fixosque oculos in nube reponit
Dulcifluo sperans alas rorare liquore.
Interea, dum sic pendemus pectore toto,
"Virgo, - puer clamat - Virgo, miserere, Maria",
45Hanc ipsam nubem magnisque ululatibus ambit.
Voce illum sequimur tali "Miserere, Maria",
Etheraque ingenti simili clamore replemus
Curuati ad terram, sic et damus ora iacentes
Puluerulenta solo, nisi nil "Miserere" sonantes.
50Erecta in nubem subito ceruice serenam,
Magna Parens celi nobis pietate profunda
Exerit ora palam, quanto fulgentia circum
Luna micat pleno splendore a fratre recepto
Noctiuaga surgens rubicundo in lumine biga.
55Illa ad nos radiis diuum fundebat odorem
Virgo pia, et lateri Rex filius ipse polorum
Terrarumue simul dextro fulgebat, at inde
Membra etiam quinis promens traiecta flagellis,
Vt genus hoc hominum inferna regione labantum
60Nanque potiretur, celo gauderet et alto.
Angelicis comitata choris fragrabat et ipsa
Leua, caput uinctum nimium lustrante corona
Illi erat, ethereo et circum uelante colore.
Ac super Eoo iam Libra emerserat orbe
65Lancibus obscuris, quia clarus pectora Titan
Libabat sterilisque propinque Virginis ora,
Cum stetit ante oculos nostros Regina Tonantis
Excelsi Mater. Sed cum quasi Phebus ad axem
Australem uolucres stimuloque fugabat adacto
70Quadrupedes, nostris oculis euanuit alma
Virgo parens Christi, ambrosios dedit atque recessus:
"Quis stupor oppressa stillantia protinus ora?
Cur fletis?" Multi flebant, pietate mouente.
"Sistite iam lacrimas, precor, - inquit - tollite mentes
75Ad celum: uobis uerum meliora parantur
Omina, uirginea Matris pietate ferente
Eterne, sed magna etiam portenta supersunt".
Diximus: "Hoc satis est. Sic nos in sole corusco
Nuper honorande iam semper Virginis ora
80Vidimus. At si quid superest, nunc pande, precamur".
Exequitur placido uultu et pia uerba resoluit:
"Postquam Regnatrix superum magnique Creatrix
Nanque Dei celso se miro et iunxit Olympo,
Ecce uolans nobis coram stridentibus alis
85Alba columba micat, celo ueniebat ab ipso,
Agmina nostra rotans non parua temporis hora.
Nunc acie prisca, nunc et uolitare suprema,
Ordine nunc pulcro, celeri collapsa uolatu
Circuit et medias calamo crepitante cohortes,
90Custodemque uie nostre tunc celitus alta
Madre Dei lapsum subito meditamur et omnes.
Ales et ipsa Dei, postquam satis agmine nostro
Nanque moram traxit, plumis candentibus altum.
Aeraque ingreditur, caput inter et astra locauit.
95Tantus auem sequitur fugientem stridor ad auras,
Quantus enim nautis, dum soluunt litore proras,
Occurrit, dum grata oculis rutilantia celo
Sidera se celant, uento linquente carinam.
Nunc opus aggredior mirandum. Tempore nostram
100Preterito, ut mos est, urbem uexarat Erinys
Sulfureis facibus diroque armata flagello.
Nanque truces frater capulos in uiscera fratris
Merserat, inde ferox tremulique per ossa parentis
Filius abdiderat, fracta pietate, cruentum,
105Horrendum dictu, ferrum. Sic, iure fugato,
Cuius dextra etiam roseumque haurire cruorem
Illius optabat, totam discordia demens
Vrbem his ac odiis bona cuncta ruentibus atris
Leserat ignifico sic menia nanque furore.
110Ast ubi coram oculis spectacula tanta refulgent,
Pax animos lenit subito tranquilla feroces.
Ille odium cesi deponit fratris, et ille
Collisum ueniam poscit sic nanque propinquum.
Penitet hunc patrium et fraternum hausisse cruorem,
115Ille ensemque hosti prebet sua colla coruscum
Sternere nanque iubens. Sed tunc pius hostis amicos
Ostendens uultus clamat: "Miserere meique,
Tu potiusque hoc finde tuo iam uulnere corpus".
Fundit uterque pias lacrimas, amplexibus atque
120Dulcibus ora replent; discordia nanque, malorum
Nutrix cunctorum, cedit, Flegetontis ad undas
Sulfurei detorquet iter, quibus illa perinde
Venerat ad superos diris onerata colubris,
Gratia sidereo gremio delapsa Marie
125Virginis et regnat, mentes celestis amorque
Conciliat seuas. Ceu, si iam uera canebant,
Orpheus dulcisono iungebat carmine natus
Calliope ceruum rabido sine lite leoni
Atque lupos ouibus stabili cum pace dicabat,
130Non aliter discors rabies sub numine tanto
Exilit, urbanas linquitque fugata quietes".
Dixerat, omnis aitque quam magna potentia celse
Virginis. Accipiens genitor meus omnia que tunc
Is uir protulerat grauis, illicet ipse profundo
135Suspiciens celo, connexis talia palmis
Orat uoce pia, et celeberrima numina pulsat:
