Titus Livius (Livy), The History of Rome, Book 21
Robert Seymour Conway, Charles Flamstead Walters, Ed.

26. qui tumultus repens postquam est Romam perlatus et Punicum insuper Gallico bellum auctum patres acceperunt, [2] C. Atilium praetorem cum una legione Romana et quinque milibus sociorum, dilectu nouo a consule conscriptis, auxilium ferre Manlio iubent; qui sine ullo certamine—abscesserant enim metu hostes—Tannetum peruenit. [3] et P. Cornelius, in locum eius quae missa cum praetore erat scripta legione noua, profectus ab urbe sexaginta longis nauibus praeter oram Etruriae Ligurumque et inde [4] Saluum montes peruenit Massiliam et ad proximum ostium Rhodani—pluribus enim diuisus amnis in mare decurrit— castra locat, uixdum satis credens Hannibalem superasse Pyrenaeos montes. [5] [p. 21032]quem ut de Rhodani quoque transitu agitare animaduertit, incertus quonam ei loco occurreret necdum satis refectis ab iactatione maritima militibus trecentos interim delectos equites ducibus Massiliensibus et auxiliaribus Gallis ad exploranda omnia uisendosque ex tuto hostes praemittit. [6] Hannibal ceteris metu aut pretio pacatis iam in Uolcarum peruenerat agrum, gentis ualidae. colunt autem circa utramque ripam Rhodani; sed diffisi citeriore agro arceri Poenum posse, ut flumen pro munimento haberent, omnibus ferme suis trans Rhodanum traiectis ulteriorem ripam [amnis] armis obtinebant. [7] ceteros accolas fluminis Hannibal et eorum ipsorum quos sedes suae tenuerant simul perlicit donis ad naues undique contrahendas fabricandasque; simul et ipsi traici exercitum leuarique quam primum regionem suam tanta hominum urgente turba cupiebant. itaque ingens coacta uis nauium est lintriumque temere ad uicinalem usum paratarum; [8] nouasque alias primum Galli incohantes cauabant ex singulis arboribus, [9] deinde et ipsi milites simul copia materiae, simul facilitate operis inducti, alueos informes, nihil dummodo innare aquae et capere onera possent curantes, raptim quibus se suaque transueherent faciebant.