Passio Agnetis
Agnes sepulcrum est Romulea in domo,
fortis puellae, martyris inclytae.
conspectu in ipso condita turrium
servat salutem virgo Quiritium,
5nec non et ipsos protegit advenas
puro ac fideli pectore supplices.
duplex corona est praestita martyri:
intactum ab omni crimine virginal,
mortis deinde gloria liberae.
10aiunt iugali vix habilem toro
primis in annis forte puellulam
Christo calentem fortiter inpiis
iussis renisam, quo minus idolis
addicta sacram desereret fidem,
15temptata multis nam prius artibus,
nunc ore blandi iudicis inlice,
nunc saevientis carnificis minis,
stabat feroci robore pertinax
corpusque duris excruciatibus
20ultro offerebat non renuens mori.
tum trux tyrannus: ‘si facile est,’ ait,
‘poenam subactis ferre doloribus
et vita vilis spernitur, at pudor
carus dicatae virginitatis est.
25hanc in lupanar trudere publicum
certum est, ad aram ni caput applicat
ac de Minerva iam veniam rogat,
quam virgo pergit temnere virginem,
omnis iuventus inruet et novum
30ludibriorum mancipium petet.’
‘haud,’ inquit Agnes, ‘inmemor est ita [p. 340]
Christus suorum, perdat ut aureum
nobis pudorem, nos quoque deserat.
praesto est pudicis nec patitur sacrae
35integritatis munera pollui.
ferrum inpiabis sanguine, si voles,
non inquinabis membra libidine.’
sic elocutam publicitus iubet
flexu in plateae sistere virginem.
40stantem refugit maesta frequentia,
aversa vultus, ne petulantius
quisquam verendum conspiceret locum.
intendit unus forte procaciter
os in puellam nec trepidat sacram
45spectare formam lumine lubrico.
en ales ignis fulminis in modum
vibratur ardens atque oculos ferit.
caecus corusco lumine corruit
atque in plateae pulvere palpitat.
50tollunt sodales seminecem solo
verbisque deflent exequialibus.
ibat triumphans virgo Deum Patrem
Christumque sacro carmine concinens,
quod sub profani labe periculi
55castum lupanar nec violabile
experta victrix virginitas foret.
sunt qui rogatam rettulerint preces
fudisse Christo, redderet ut reo
lucem iacenti: tunc iuveni halitum
60vitae innovatum visibus integris.
primum sed Agnes hunc habuit gradum
caelestis aulae, mox alius datur
ascensus; iram nam furor incitat
hostis cruenti: ‘vincor,’ ait gemens,
65‘i, stringe ferrum, miles, et exere [p. 342]
praecepta summi regia principis.’
ut vidit Agnes stare trucem virum
mucrone nudo, laetior haec ait:
‘exulto talis quod potius venit
70vesanus, atrox, turbidus armiger,
quam si veniret languidus ac tener
mollisque ephebus tinctus aromate,
qui me pudoris funere perderet.
hic, hic amator iam, fateor, placet:
75ibo inruentis gressibus obviam,
nec demorabor vota calentia:
ferrum in papillas omne recepero
pectusque ad imum vim gladii traham.
sic nupta Christo transiliam poli
80omnes tenebras aethere celsior.
aeterne rector, divide ianuas
caeli obseratas terrigenis prius,
ac te sequentem, Christe, animam voca,
cum virginalem, tum Patris hostiam.’
85sic fata Christum vertice cernuo
supplex adorat, vulnus ut inminens
cervix subiret prona paratius.
ast ille tantam spem peragit manu,
uno sub ictu nam caput amputat;
90sensum doloris mors cita praevenit.
exutus inde spiritus emicat
liberque in auras exilit. angeli
saepsere euntem tramite candido.
miratur orbem sub pedibus situm,
95spectat tenebras ardua subditas
ridetquc solis quod rota circuit,
quod mundus omnis volvit et inplicat,
rerum quod atro turbine vivitur,
quod vana saecli mobilitas rapit: [p. 344]
100reges, tyrannos, imperia et gradus
pompasque honorum stulta tumentium,
argenti et auri vim rabida siti
cunctis petitam per varium nefas,
splendore multo structa habitacula,
105inlusa pictae vestis inania,
iram, timorem, vota, pericula,
nunc triste longum, nunc breve gaudium,
livoris atri fumificas faces,
nigrescit unde spes hominum et decus,
110et, quod malorum taetrius omnium est,
gentilitatis sordida nubila.
haec calcat Agnes ac pede proterit
stans et draconis calce premens caput,
terrena mundi qui ferus omnia
115spargit venenis mergit et inferis;
nunc virginali perdomitus solo
cristas cerebri deprimit ignei
nec victus audet tollere verticem.
cingit coronis interea Deus
120frontem duabus martyris innubae:
unam decemplex edita sexies
merces perenni lumine conficit,
centenus extat fructus in altera.
o virgo felix, o nova gloria,
125caelestis arcis nobilis incola,
intende nostris conluvionibus
vultum gemello cum diademate,
cui posse soli cunctiparens dedit
castum vel ipsum reddere fornicem,
130purgabor oris propitiabilis
fulgore, nostrum si iecur inpleas.
nil non pudicum est quod pia visere
dignaris almo vel pede tangere.
