previous next
incumbo , cŭbŭi, cŭbĭtum, ĕre, v. n. 1. incubo,
I.to lay one's self upon, to lean or recline upon a thing (cf. ingruo; class., partic. in the trop. sense).
I. Lit., constr. with in, ad, super, or dat.; also with the simple acc.: “olivae,Verg. E. 8, 16: “in parietem,Dig. 39, 2, 28: “densis ordinibus nunc alii in alios, nunc in scuta incumbentes sustinebant impetus Romanorum,Liv. 35, 5, 7: “toro,Verg. A. 4, 650: “materiae,Curt. 8, 10, 25: “terrae,Tac. A. 2, 17: “super praedam,to lie upon, Petr. 80: “in eum,Curt. 6, 9: ad vos, Ov. M. 9, 385: “cumulatis in aqua sarcinis insuper incumbebant,Liv. 22, 2, 8: “validis incumbere remis,Verg. A. 5, 15; 10, 294; Curt. 9, 9, 4.—Of the heavens: “cava in se convexitas vergit, et cardini suo, hoc est terrae, undique incumbit,Plin. 2, 64, 64, § 160: “mare,to cast itself into the sea, id. 5, 32, 40, § 141: fessi arma sua, Sall. Fragm. ap. Serv. ad Verg. A. 9, 229: “tecto incubuit bubo,perched on, Ov. M. 6, 432: “gladium faciam culcitam, camque incumbam,Plaut. Cas. 2, 4, 29.—
B. Transf., to lean or incline towards, to overhang; to rush towards: “silex prona jugo laevum incumbebat ad amnem,Verg. A. 8, 236: “laurus incumbens arae,id. ib. 2, 514: in gladium, to fall on one's sword, Cic. Inv. 2, 51, 154: “gladio,Auct. Her. 1, 11, 18: “ferro,Phaedr. 3, 10, 33: “in hostem,to press upon the enemy, Liv. 30, 34, 2; cf.: “duo duces circumstare urbem ... et unum in locum totam periculi molem, omne onus incubuisse,id. 27, 40, 6.—
II. Trop.
A. To press upon, burden, oppress, weigh upon: “incubuere (venti) mari,Verg. A. 1, 84: “tempestas a vertice silvis incubuit,id. G. 2, 311: “gravis incumbens scopulis aestas,id. ib. 2, 377: “febrium terris incubuit cohors,Hor. C. 1, 3, 30: “(aestus) incubuit populo,Lucr. 6, 142. —Absol.: “saevior armis Luxuria incubuit,Just. 6, 292.—
B. To bend one's attention to, to apply or devote one's self to, to exert one's self, or take pains with, pay attention to; constr. with in, ad, or dat.: “rogandis legibus,Flor. 3, 16: “ceris et stilo,Plin. Ep. 7, 27, 9: “labori,Sil. 4, 820: “toto pectore novae cogitationi,Tac. Or. 3: “et animo et opibus in bellum,Caes. B. G. 7, 76: “ut jam inclinato (judici) reliqua incumbat oratio,press upon, exert influence on, Cic. de Or. 2, 79, 324; cf.: “invidia mihi incumbit,Tac. A. 14, 54: “in aliquod studium,Cic. de Or. 1, 8, 34: “in causam,id. Phil. 4, 5, 12: “acrius graviusque ad ulciscendas rei publicae injurias,id. ib. 6, 1, 2: “tota mente in aliquam curam et cogitationem,id. Fam. 10, 3, 3: “toto pectore ad laudem,id. ib. 10, 12, 2: “omni cogitatione curaque in rem publicam,id. ib. 1, 2: “fato urguenti incumbere,to press on, hasten, Verg. A. 2, 653.—With inf.: “sarcire ruinas,Verg. G. 4, 249: “delatorem pervertere,Tac. H. 2, 10.—With ut and subj.: “Appius Claudius ... cum suis tum totius nobilitatis viribus incubuit, ut, etc.,Liv. 10, 15, 8.— Absol.: “nunc, nunc incumbere tempus,Ov. M. 10, 657.—
C. To incline, choose, be inclined to, lean towards: “hoc servi esse officium reor, ... non quo incumbat eum (i. e. erum) inpellere,Plaut. Aul. 4, 1, 8: “ut eos, qui audiunt, quocumque incubuerit, possit impellere,whithersoever he may incline, choose, Cic. de Or. 3, 14, 55: “eodem incumbunt municipia,are inclined the same way, id. Phil. 6, 7, 18: “ad voluntatem perferendae legis,id. Att. 1, 19, 4: “voluntatum inclinatio ad virum bonum,to lean towards, turn to, id. Mur. 26, 53: in causam, Cael. ad Cic. Fam. 8, 11, 3: “in cupiditatem,Cic. Att. 5, 13, 3: “in illo,id. Q. Fr. 3, 8, 6.—
D. To be incumbent upon one as a duty (post-class.): “accusandi necessitas domino,Dig. 48, 2, 5: “ei probatio,ib. 22, 3, 2: “judici omnium rerum officium,ib. 21, 1, 25.
hide Dictionary Entry Lookup
Use this tool to search for dictionary entries in all lexica.
Search for in
hide Display Preferences
Greek Display:
Arabic Display:
View by Default:
Browse Bar: