22. at enim et gladiatores et omnis ista vis rogationis Caeciliae
causa comparabatur. atque hoc1 loco in L. Caecilium,
pudentissimum2 atque ornatissimum virum, vehementer invectus
est. cuius ego de virtute et constantia, iudices,
tantum dico, talem hunc in ista rogatione quam promulgarat
non de tollenda, sed de levanda calamitate fratris sui
fuisse ut consulere3 voluerit fratri, cum re publica pugnare
noluerit; promulgarit impulsus amore fraterno, destiterit
fratris auctoritate deductus.
[63]
atque in ea re per L. Caecilium
Sulla accusatur in qua re est uterque laudandus. primum
Caecilius—quid4? 'id promulgavit5 in quo res iudicatas
videbatur6 voluisse rescindere, ut restitueretur7 Sulla.' recte8
reprehendis9; status enim rei publicae maxime iudicatis
rebus continetur; neque ego tantum fraterno amori dandum10
arbitror ut quisquam11, dum saluti12 suorum consulat, communem
relinquat. at13 nihil de iudicio ferebat, sed poenam
ambitus eam referebat14 quae fuerat nuper superioribus legibus
constituta. itaque hac rogatione non iudicum sententia15,
sed legis vitium corrigebatur16. nemo iudicium reprehendit,
cum de poena queritur, sed legem. damnatio est enim17
iudicum, quae manebat, poena legis, quae levabatur.
[64]
noli
igitur animos eorum ordinum qui praesunt iudiciis summa
cum gravitate et dignitate alienare a causa. nemo labefactare
iudicium est conatus, nihil est eius modi promulgatum,
semper Caecilius in calamitate fratris sui iudicum
potestatem perpetuandam18, legis acerbitatem mitigandam
putavit. sed quid ego de hoc plura disputem?
Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
2 pudent. Ta: prudent. cett.
3 consulere Tπk; consulem a: consul esse cett.
4 quid scripsi: qui codd.: qui si Halm
5 promulgavit T: promulgarit (-re a, -ret ς) cett.
6 videatur Garatoni
7 stitueretur T: statueretur cett.: corr. Pantagathus
8 Sulla. Recte Tπ: Sulla recte cett.
9 reprehendis Tπa2: reprehendendus a1: reprehendit cett.
10 neque dandum T
11 quisquam Tπ: quicquam b1: quisque cett.
12 dum saluti T, Beck: de salute cett.
13 at suppl. Orelli de Tc2: om. cett.
14 referebat T: ferebat cett.
15 sententia Ta: sententiam cett.
16 corrigebatur T: corrigebat cett.
17 est enim T: enim est cett.
18 perpetiundam T
M. Tullius Cicero. M. Tulli Ciceronis Orationes: Recognovit brevique adnotatione critica instruxit Albertus Curtis Clark. Albert Clark. Oxonii. e Typographeo Clarendoniano. 1909. Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis.
The National Endowment for the Humanities provided support for entering this text.
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.
An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.