2. quam igitur municipiis et
coloniis ad excludendum Antonium auctoritatem damus?
quam ut milites fiant1 sine vi, sine multa2, studio3, voluntate?
quam ut pecunias in rem publicam polliceantur? si enim
belli nomen tolletur4, municipiorum studia tollentur5; consensus
populi Romani, qui iam descendit in causam, si nos
languescimus, debilitetur necesse est.
[5]
sed quid plura?
D. Brutus oppugnatur: non est bellum? Mutina obsidetur6:
ne hoc quidem bellum est? Gallia vastatur: quae
pax potest7 esse certior? illud vero quis potest bellum esse
dicere? consulem8, fortissimum virum, cum exercitu misimus,
qui, cum esset infirmus ex9 gravi diuturnoque morbo,
nullam sibi putavit excusationem esse oportere, cum ad rei
publicae praesidium vocaretur. C. quidem10 Caesar non
exspectavit vestra decreta, praesertim cum illud esset aetatis:
bellum contra Antonium sua sponte suscepit. decernendi
enim tempus nondum erat11: bellum autem gerendi tempus
si praetermisisset, videbat re publica oppressa nihil posse
decerni.
[6]
ergo illi nunc et eorum12 exercitus in pace versantur.
non est hostis is cuius praesidium Claterna deiecit
Hirtius; non est hostis qui consuli armatus obsistit13, designatum
consulem oppugnat, nec illa hostilia verba nec bellica
quae paulo ante ex conlegae litteris Pansa recitavit: 'deieci
praesidium; Claterna potitus sum; fugati equites; proelium
commissum; occisi aliquot.' quae pax potest esse maior?
dilectus tota Italia decreti sublatis vacationibus; saga cras
sumentur; consul se cum praesidio descensurum esse14 dixit.
Vtrum hoc bellum non est,
[7]
an est15 tantum bellum quantum
numquam fuit? ceteris enim bellis maximeque civilibus
contentionem rei publicae causa faciebat. Sulla cum
Sulpicio de iure legum quas per vim Sulla latas16 esse dicebat;
Cinna cum Octavio de novorum civium suffragiis;
rursus cum Mario et Carbone Sulla ne dominarentur indigni
et ut clarissimorum hominum crudelissimam puniretur
necem. Horum omnium bellorum causae ex rei publicae
contentione natae sunt. de proximo bello civili non libet
dicere: ignoro causam, detestor exitum.
This text is part of:
Search the Perseus Catalog for:
Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
1 fiant V: sint D
2 multa V: tumultu D
3 et studio D
4 tolletur tolleitur V: tollitur D
5 tolluntur D
6 Mutina obsidetur D: Mutine dominaretur seturna opsidetur V: voc. dominaretur ex § 7 huc invectum vidit Halm: seturna ex -sidetur et -na (i. e. mutinae) ortum puto
7 potest pax D
8 Consulem V: quo D: quo cons. Garatoni: quod cons. Halm
9 ex D: et V
10 C. quidem bns: quidem V: equidem t
11 erat V: venerat D belli D
12 et eorum Vb: ceterorum nst
13 obsistit V: obsidet bt: om. ns
14 esse om. D
15 an est Müller: an etiam D: etiam V
16 Sulla latas con. Sulla latas V: latas Sulla D: consul Sulla latas Halm
M. Tullius Cicero. M. Tulli Ciceronis Orationes: Recognovit breviqve adnotatione critica instrvxit Albertus Curtis Clark Collegii Reginae Socius. Albert Curtis Clark. Oxford. e Typographeo Clarendoniano. 1918. Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis.
The National Endowment for the Humanities provided support for entering this text.
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.
An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.