I.v. infra: NECESVS, S. C. de Bacch. l. 4: necessus , Ter. Heaut. 2, 3, 119 Wagn. ad loc.; id. Eun. 5, 5, 28; Gell. 16, 8, 1; v. Lachm. ad Lucr. 6, 815), neutr. adj. (gen. necessis, Lucr. 6, 815 ex conj. Lachm.; cf. Munro ad loc.; elsewhere only nom. and acc. sing., and with esse or habere) [perh. Sanscr. naç, obtain; Gr. root ἐνεκ-; cf. ἀνάγκη; v. Georg Curtius Gr. Etym. 424].
I. Form necesse.
A. Unavoidable, inevitable, indispensable, necessary (class.; cf.: opus, usus est)
1. With esse.
a. With subject.-clause: “edocet quanto detrimento...necesse sit constare victoriam,” Caes. B. G. 7, 19: “necesse est eam, quae ... timere permultos,” Auct. Her. 4, 16, 23: emas, non quod opus est, sed quod necesse est, Cato ap. Sen. Ep. 94, 28: “nihil fit, quod necesse non fuerit,” Cic. Fat. 9, 17: “necesse est igitur legem haberi in rebus optimis,” id. Leg. 2, 5, 12; id. Verr 2, 3, 29, § 70. —
b. With dat. (of the person, emphatic): nihil necesse est mihi de me ipso dicere, Cic. Sen. 9, 30: “de homine enim dicitur, cui necesse est mori,” id. Fat. 9, 17.—
c. With ut and subj.: “eos necesse est ut petat,” Auct. Her. 4, 16, 23: “sed ita necesse fuisse, cum Demosthenes dicturus esset, ut concursus ex totā Graeciā fierent,” Cic. Brut. 84, 289; Sen. Ep. 78, 15: “hoc necesse est, ut, etc.,” Cic. de Or. 2, 29, 129; Sen. Q. N. 2, 14, 2: “neque necesse est, uti vos auferam,” Gell. 2, 29, 9: “necesse est semper, ut id ... per se significet,” Quint. 8, 6, 43.—
d. With subj. alone: “haec autem oratio ... aut nulla sit necesse est, aut omnium irrisione ludatur,” Cic. de Or. 1, 12, 50: “istum condemnetis necesse est,” Cic. Verr. 2, 2, 18, § 45: “vel concidat omne caelum necesse est,” id. Tusc. 1, 23, 54: “si necesse est aliquid ex se magni boni pariat,” Lact. 3, 12, 7.—
2. With habere (class. only with inf.): “non habebimus necesse semper concludere,” Cic. Part. Or. 13, 47: “eo minus habeo necesse scribere,” id. Att. 10, 1, 4: “Oppio scripsi ne necesse habueris reddere,” id. ib. 16, 2, 5: “non verbum pro verbo necesse habui reddere,” id. Opt. Gen. Or. 5, 14: “non necesse habeo omnia pro meo jure agere,” Ter. Ad. 1, 1, 26; Quint. 11, 1, 74; Vulg. Matt. 14, 16: necesse habere with abl. (= egere; “late Lat.): non necesse habent sani medico,” Vulg. Marc. 2, 17.—In agreement with object of habere: “non habet rex sponsalia necesse,” Vulg. 1 Reg. 18, 25.—
B. Needful, requisite, indispensable, necessary: “id quod tibi necesse minime fuit, facetus esse voluisti,” Cic. Sull. 7, 22.—
II. Form necessum (mostly ante-class.).
A. With subject.-clause: “foras necessum est, quicquid habeo, vendere,” Plaut. Stich. 1, 3, 66: quod sit necessum scire, Afran. ap. Charis. p. 186 P.: “nec tamen haec retineri hamata necessumst,” Lucr. 2, 468: “externa corpus de parte necessumst tundier,” id. 4, 933: “necessum est vorsis gladiis depugnarier,” Plaut. Cas. 2, 5, 36: “necessum est paucis respondere,” Liv. 34, 5: “num omne id aurum in ludos consumi necessum esset?” id. 39, 5: “tonsorem capiti non est adhibere necessum,” Mart. 6, 57, 3.—
