Titus Livius (Livy), The History of Rome, Book 41
W. Weissenborn, Ed.

2. Histri, ut primum ad lacum Timavi castra sunt Romana mota, [2] ipsi post collem occulto loco consederunt, et inde obliquis itineribus agmen sequebantur in omnem occasionem intenti, nec quicquam eos, quae terra marique agerentur, fallebat. [3] postquam stationes invalidas esse pro castris, forum turba inermi frequens inter castra et mare mercantium sine ullo terrestri aut maritimo munimento viderunt, duo simul praesidia, Placentinae cohortis et manipulorum secundae legionis, adgrediuntur. [4] nebula matutina texerat inceptum; qua dilabente ad primum teporem solis perlucens iam aliquid, incerta tamen, ut solet, lux speciem omnium multiplicem intuenti reddens, tum quoque frustrata Romanos, multo maiorem iis, quam erat, hostium aciem ostendit. [5] qua territi utriusque stationis milites ingenti tumultu cum in castra confugissent, haud paulo ibi plus, quam quod secum ipsi adtulerant, terroris fecerunt. [6] [p. 4] nam neque dicere, quid ¹ fugissent, nec percunctantibus reddere responsum poterant, et clamor in portis, ut ubi nulla esset statio, quae sustineret impetum, audiebatur, et concursatio in obscuro incidentium aliorum in alios incertum fecerat, an hostis intra vallum esset. [7] una vox audiebatur ad mare vocantium; id forte temere ab uno exclamatum totis passim personabat castris. [8] itaque primo, velut iussi id facere, pauci, armati alii, maior pars inermes, ad mare decurrunt, dein plures, postremo prope omnes, et ipse consul, cum frustra revocare fugientes conatus nec imperio nec auctoritate nec precibus ad extremum valuisset. [9] unus remansit M. Licinius Strabo, tribunus militum secundae legionis, cum tribus signis ab legione sua relictus. hunc in vacua castra impetu facto Histri, cum alius armatus iis nemo obviam isset, in praetorio instruentem atque adhortantem suos obpresserunt. [10] proelium atrocius quam pro paucitate resistentium fuit, nec ante finitum est, quam tribunus militum quique circa eum constiterant interfecti sunt. [11] praetorio deiecto, direptisque quae ibi fuerunt, ad quaestorium, forum quintanamque hostes pervenerunt. [12] [p. 5] ibi cum omnium ²rerum paratam expositamque copiam et stratos lectos in quaestorio invenissent, regulus accubans epulari coepit. [13] mox idem ceteri omnes, armorum hostiumque obliti, faciunt et, ut quibus insuetus liberalior victus esset, avidius vino ciboque corpora onerant.