Titus Livius (Livy), The History of Rome, Book 10
Charles Flamstead Walters, Robert Seymour Conway, Ed.

21. magnum ea populatio Campani agri tumultum Romae praebuerat; [2] et per eos forte dies ex Etruria allatum erat post deductum inde Uolumnianum exercitum Etruriam concitam in arma et Gellium Egnatium, Samnitium ducem, et Umbros ad defectionem uocari et Gallos pretio ingenti sollicitari. [3] his nuntiis senatus conterritus iustitium indici, dilectum omnis generis hominum haberi iussit. [4] nec ingenui modo aut iuniores sacramento adacti sunt sed seniorum etiam cohortes factae libertinique centuriati; et defendendae urbis consilia agitabantur summaeque rerum praetor P. Sempronius praeerat. [5] ceterum parte curae exonerarunt senatum L. Uolumni consulis litterae, quibus caesos fusosque populatores Campaniae cognitum est. [6] itaque et supplicationes ob rem bene gestam consulis nomine decernunt et iustitium remittitur quod fuerat dies duodeuiginti; supplicatioque perlaeta fuit. [7] [p. 10038]tum de praesidio regionis depopulatae ab Samnitibus agitari coeptum; itaque placuit ut duae coloniae circa Uescinum et Falernum agrum deducerentur, [8] una ad ostium Liris fluuii, quae Minturnae appellata, altera in saltu Uescino, Falernum contingente agrum, ubi Sinope dicitur Graeca urbs fuisse, Sinuessa deinde ab colonis Romanis appellata. [9] tribunis plebis negotium datum est, ut plebei scito iuberetur P. Sempronius praetor triumuiros in ea loca colonis deducendis creare; [10] nec qui nomina darent facile inueniebantur, quia in stationem se prope perpetuam infestae regionis, non in agros mitti rebantur. [11] auertit ab eis curis senatum Etruriae ingrauescens bellum et crebrae litterae Appi monentis ne regionis eius motum neglegerent: [12] quattuor gentes conferre arma, Etruscos, Samnites, Umbros, Gallos; iam castra bifariam facta esse, quia unus locus capere tantam multitudinem non possit. [13] ob haec et—iam appetebat tempus—comitiorum causa L. Uolumnius consul Romam reuocatus; qui priusquam ad suffragium centurias uocaret, in contionem aduocato populo multa de magnitudine belli Etrusci disseruit: [14] iam tum, cum ipse ibi cum collega rem pariter gesserit, fuisse tantum bellum ut nec duce uno nec exercitu geri potuerit; accessisse postea dici Umbros et ingentem exercitum Gallorum; [15] [p. 10039]aduersus quattuor populos duces consules illo die deligi meminissent. se, nisi confideret eum consensu populi Romani consulem declaratum iri qui haud dubie tum primus omnium ductor habeatur, dictatorem fuisse extemplo dicturum.