M. Annaeus Lucanus, Pharsalia
Carolus Hermannus Weise, Ed.

535
Adsensere omnes sceleri. Laetatur honore
Rex puer insueto, quod iam sibi tanta licere
Permittant famuli. Sceleri delectus Achillas.
Perfida qua tellus Casiis excurrit arenis,
540Et vada testantur iunctas Aegyptia Syrtes,
Exiguam sociis monstri gladiisque carinam
Instruit. O superi, Nilusne et barbara Memphis,
Et Pelusiaci tam mollis turba Canopi
Hos animos? Sic fata premunt civilia mundum?
545Sic Romana iacent? Ullusue in cladibus istis
Est locus Aegypto, Phariusque admittitur ensis?
Hanc certe servate fidem, civilia bella:
Cognatas praestate manus, externaque monstra
Pellite, si meruit tam claro nomine Magnus
550Caesaris esse nefas. Tanti; Ptolemaee, ruinam
Nominis haud metuis coeloque tonante, profanas
Inseruisse manus, impure ac semivir, audes?
Non domitor mundi, nec ter Capitolia curru
Invectus, regumque potens, vindexque senatus,
555Victorisque gener; Phario satis esse tyranno
Quod poterat, Romanus erat. Quid viscera nostra
Scrutaris gladio Nescis, puer improbe, nescis,
Quo tua sit fortuna loco: iam iure sine ullo
Nili sceptra tenes: cecidit civilibus armis,
560Qui tibi regna dedit. Iam vento vela negarat
Magnus, et auxilio remorum infanda petebat
Litora: quem contra non longa vecta biremi
Adpulerat scelerata manus: Magnoque patere
Fingens regna Phari, celsae de puppe carinae
565In parvam iubet ire ratem, litusque malignum
Incusat, bimaremque vadis frangentibus aestum,
Qui vetet externas terris advertere classes.
Quodnisi fatorum leges intentaque iussu
Ordinis aeterni miserae vicinia mortis
570Damnatum leto traherent ad litora Magnum,
Non ulli comitum sceleris praesagia deerant:
Quippe, fides si pura foret, si regia Magno
Sceptrorum auctori vera pietate pateret,
Venturum tota Pharium cum classe tyrannum.
575Sed cedit fatis, classemque relinquere iussus
Obsequitur, letumque iuvat praeferre timori.
Ibat in hostilem praeceps Cornelia puppim,
Hoc magis impatiens egresso deesse marito,
Quod metuit clades. Remane, temeraria coniunx,
580Et tu, nate, precor, longeque e litore casus
Exspectate meos: et in hac cervice tyrannm
Explorate fidem, dixit. Sed dura vetanti
Tendebat geminas amens Cornelia palmas:
Quo sine me, crudelis, abis? Iterumne relinquor,
585Thessalicis submota malis? Numquam omine laeto
Distrahimur miseri. Poteras non flectere puppim,
Cum fugeres, alio, latebrisque relinquere Lesbi,
Omnibus a terris si nos arcere parabas.
An tantum in fluctus placeo comes? Haec ubi frustra
590Effudit, prima pendet tamen anxia puppe:
Attonitoque metu nec quoquam avertere visus,
Nec Magnum spectare potest. Stetit anxia classis
Ad ducis eventum, metuens non arma nefasque,
Sed ne submissis precibus Pompeius adoret
595Sceptra sua donata manu. Transire parantem
Romanus Pharia miles de puppe salutat
Septimius: qui (pro superum pudor!) arma satelles
Regia gestabat posito deformia pilo:
Immanis, violentus, atrox, nullaque ferarum
600Mitior in caedes. Quis non, Fortuna, putasset
Parcere te populis, quod bello haec dextra vacasset,
Thessaliaque procul tam noxia tela fugasses?
Disponis gladios, ne quo non fiat in orbe,
Heu, facinus civile tibi. Victoribus ipsis
605Dedecus, et numquam superum caritura pudore
Fabula; Romanus regi sic paruit ensis,
Pellaeusque puer gladio tibi colla recidit,
Magne, tuo. Qua posteritas in saecula mittet
Septimium fama? scelus hoc quo nomine dicent,
610Qui Bruti dixere nefas? Iam venerat horae
Terminus extremae, Phariamque ablatus in alnum
Perdiderat iam iura sui. Tunc stringere ferrum
Regia monstra parant. Ut vidit cominus enses,
Involvit vultus, atque, indignatus apertum
615Fortunae praestare caput, tunc lumina pressit,
Continuitque animam, ne quas effundere voces
Posset, et aeternam fletu corrumpere tamam.
At postquam mucrone latus funestus Achillas
Perfodit, nullo gemitu consensit ad ictum,
620Despexitque nefas, servatque immobile corpus,
Seque probat moriens, atque haec in pectore volvit:
Saecula Romanos numquam tacitura labores
Attendunt, aevumque sequens speculatur ab omni
Orbe ratem, Phariamque fidem. Nunc consule famae.
625Fata tibi longae fluxerunt prospera vitae:
Ignorant populi, si non in morte probaris,
An scieris adversa pati. Ne cede pudori,
Auctoremque dole fati. Quacumque feriris,
Crede manum soceri. Spargant lacerentque licebit,
630Sum tamen, o superi, felix, nullique potestas
Hoc auferre deo. Mutantur prospera vitae:
Non fit morte miser. Videt hanc Cornelia caedem,
Pompeiusque meus. Tanto patientius, oro,
Claude, dolor, gemitus: natus coniuxque, peremptum
635Si mirantur, amant. Talis custodia Magno
Mentis erat: ius hoc animi morientis habebat.