V
[5arg] Quod Alfenus iureconsultus in verbis veteribus interpretandis erravit.ALFENUS iureconsultus, Servii Sulpicii discipulus rerumque antiquarum non incuriosus, in libro [p. 104] Digestorum tricesimo et quarto, Coniectaneorum autem secundo: “In foedere,” inquit, “quod inter populum Romanum et Carthaginienses factum est, scriptum invenitur ut Carthaginienses quotannis populo Romano darent certum pondus 'argenti puri puti,' quaesitumque est quid esset 'purum putum.' Respondi,” inquit, “ego 'putum' esse 'valde purum,' sicut novum ' novicium' dicimus et proprium ' propicium,' augere atque intendere volentes ' novi' et ' proprii' significationem.” [2] Hoc ubi legimus, mirabamur eandem adfinitatem visam esse Alfeno “puri” et “puti,” quae sit “novicii” et “novi”; [3] nam, si esset “puricium,” tum sane videretur dici quasi “novicium.” [4] Id etiam mirum fuit, quod “novicium” per augendi figuram dictum existimavit, cum sit “novicium” non quod magis novum sit, sed quod a “novo” dictum sit inclinatumque. [5] His igitur assentimus, qui “putum” esse dicunt a “putando” dictum et ob eam causam prima syllaba brevi pronuntiant, non longa, ut existimasse Alfenus videtur, qui a “puro” id esse factum scripsit. [6] “Putare” autem veteres dixerunt vacantia ex quaque re ac non necessaria aut etiam obstantia et aliena auferre et excidere, et quod esse utile ac sine vitio videretur relinquere. [7] Sic namque arbores et vites et sic rationes etiam “putari” dictum. [8] Verbum quoque ipsum “puto,” quod declarandae sententiae nostrae causa dicimus, non significat profecto aliud quam id agere nos in re dubia obscuraque, ut decisis amputatisque falsis opinionibus, quod [p. 106] videatur esse verum et integrum et incorruptum retineamus. [9] Argentum ergo in Carthaginiensi foedere “putum” dictum est quasi exputatum excoctumque omnique aliena materia carens omnibusque ex eo vitiis detractis emaculatum et candefactum. [10] Scriptum est autem “purum putum,” non in Carthaginiensi solum foedere, sed cum in multis aliis veterum libris, tum in Q. quoque Ennii tragoedia quae inscribitur Alexander, et in satira M. Varronis quae inscripta est δὶς παῖδες οἱ γέροντες.
