Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
36.
in medium sarcinas coniciunt; armati suis
quisque ordinibus instruunt aciem.
[2]
iam exiguum inter
duas acies erat spatium, et stabant expectantes, dum
ab hostibus prius impetus, prius clamor inciperet.
neutris animus est ad pugnandum,
[3]
diversique integri
atque intacti abissent, ni cedenti instaturum alterum
timuissent. sua sponte inter invitos tergiversantisque
segnis pugna clamore incerto atque inpari coepit; nec
vestigio quisquam movebatur.
[4]
tum consul Romanus, ut rem excitaret, equitum
paucas turmas extra ordinem inmisit; quorum cum
plerique delapsi ex equis essent et alii turbati, et a
Samnitium acie ad opprimendos eos, qui ceciderant,
et ad suos tuendos ab Romanis procursum est.
[5]
inde
paulum inritata pugna est; sed aliquanto et inpigre
magis et plures procurrerant Samnites, et turbatus
eques sua ipse subsidia territis equis proculcavit.
[6]
hinc
fuga coepta totam avertit aciem Romanam; iamque in
terga fugientium Samnites pugnabant, cum consul equo
praevectus ad portam castrorum ac statione equitum
ibi opposita edictoque,
[7]
ut, quicumque ad vallum tenderet, sive ille Romanus sive Samnis esset, pro hoste
haberetur, haec ipse minitans obstitit effuse tendentibus
[p. 607]
suis in castra. '
[8]
quo pergis' inquit, 'miles? et hic
arma et viros invenies nec vivo consule tuo nisi victor
castra intrabis; proinde elige, cum cive an hoste pugnare
malis.'
[9]
haec dicente consule equites infestis cuspidibus
circumfunduntur ac peditem in pugnam redire iubent.
non virtus solum consulem sed fors etiam adiuvit,
quod non institerunt Samnites spatiumque circumagendi
signa vertendique aciem a castris in hostem fuit.
[10]
tum
alii alios hortari, ut repeterent pugnam; centuriones
ab signiferis rapta signa inferre et ostendere suis
paucos et ordinibus inconpositis effuse venire hostes.
[11]
inter haec consul manus ad caelum attollens voce
clara, ita ut exaudiretur, templum Iovi Statori vovet,
si constitisset a fuga Romana acies redintegratoque
proelio cecidisset vicissetque legiones Samnitium.
[12]
omnes undique adnisi ad restituendam pugnam, duces
milites, peditum equitumque vis. numen etiam deorum
respexisse nomen Romanum visum; adeo facile inclinata res repulsique a castris hostes, mox etiam redacti
ad eum locum, in quo commissa pugna erat.
[13]
ibi
obiacente sarcinarum cumulo, quas coniecerant in medium, haesere inpediti; deinde, ne diriperentur res,
orbern armatorum sarcinis circumdant.
[14]
tum vero eos
a fronte urgere pedites, ab tergo circumvecti equites;
ita in medio caesi captique. captivorum numerus fuit
septem milium octingentorum, qui omnes nudi sub
iugum missi;
[15]
caesos rettulere ad quattuor milia octingentos. ne Romanis quidem laeta victoria fuit; recensente consule biduo acceptam cladem amissorum militum numerus relatus septem milium octingentorum.
dum haec in Apulia gerebantur,
[16]
altero exercitu
Samnites Interamnam, coloniam Romanam, quae ad
viam Latinam est, occupare conati urbem non tenuerunt;
[17]
agros depopulati, cum praedam aliam inde
mixtam hominum atque pecudum colonosque captos
agerent, in victorem incidunt consulem ab Luceria
[p. 608]
redeuntem; nec praedam solum amittunt, sed ipsi longo
atque inpedito agmine inconpositi caeduntur.
[18]
consul
Interamnam edicto dominis ad res suas noscendas
recipiendasque evocatis et exercitu ibi relicto comitiorum causa Romam est profectus.
[19]
cui de triumpho
agenti negatus honos et ob amissa tot milia militum
et quod captivos sine pactione sub iugum misisset.
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.
An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.