9. alieno autem a te animo quo modo1? speravit, credo,
difficilis tibi Alexandreae2 fore exitus propter regionum
naturam et fluminis. at eo tempore ipso pecuniam dedit,
exercitum aluit, ei3 quem Asiae praefeceras nulla in4 re
defuit; tibi victori non solum ad hospitium sed ad periculum
etiam atque ad5 aciem praesto fuit.
[25]
secutum bellum
est Africanum. graves de te rumores6, qui etiam furiosum
illum Caecilium excitaverunt. quo tum rex animo7, qui
auctionatus sit seseque spoliare8 maluerit quam tibi pecuniam
non subministrare. 'at eo' inquit 'tempore ipso Nicaeam
Ephesumque mittebat qui rumores Africanos exciperent et
celeriter ad se referrent. itaque cum esset ei nuntiatum
Domitium naufragio perisse, te in castello circumsederi, de
Domitio dixit versum Graecum eadem sententia qua etiam
nos habemus Latinum:
pereant amici, dum inimici una intercidant.'
quod ille, si tibi esset9 inimicissimus, numquam tamen
dixisset: ipse enim mansuetus, versus immanis. qui
autem Domitio poterat esse amicus, qui tibi esset inimicus?
tibi porro inimicus cur esset a quo, cum vel interfici belli
lege potuisset10, regem et se et filium suum constitutos esse
meminisset?
[26]
quid deinde? furcifer quo progreditur? ait
hac laetitia Deiotarum elatum vino se obruisse in convivioque
nudum11 saltavisse12. quae crux huic fugitivo potest
satis supplici adferre? Deiotarum saltantem quisquam
aut ebrium vidit umquam? omnes sunt in illo13 rege
virtutes, quod te, Caesar, ignorare non arbitror, sed praecipue
singularis et admiranda frugalitas: etsi hoc verbo scio
laudari reges14 non solere. Frugi hominem dici non multum
habet laudis in rege: fortem, iustum, severum, gravem,
magni animi15, largum, beneficum, liberalem: hae16 sunt regiae
laudes, illa privata est. Vt volet quisque, accipiat: ego
tamen frugalitatem, id est modestiam et temperantiam,
virtutem maximam iudico. haec in illo est ab ineunte
aetate17 cum a cuncta Asia, cum a magistratibus legatisque
nostris, tum ab equitibus Romanis qui in Asia negotiati
sunt perspecta et cognita.
[27]
multis ille quidem18 gradibus
officiorum erga rem publicam nostram ad hoc regium nomen
ascendit; sed tamen quicquid a bellis populi Romani vacabat,
cum hominibus nostris consuetudines, amicitias, res
rationesque19 iungebat, ut non solum tetrarches nobilis sed
etiam20 optimus pater familias et diligentissimus21 agricola et
pecuarius haberetur. qui igitur adulescens nondum tanta
gloria praeditus nihil umquam nisi severissime et gravissime
fecerit, is ea existimatione eaque aetate saltavit?
This text is part of:
Search the Perseus Catalog for:
Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
1 fuit ante quo modo (quia a) add. γ
2 Alexandriae mei
5 etiam atque ad (ad om. V) aciem CHVag: etiam atque etiam A: etiam et ad om. β
7 animo Cα: fuit add. β: erga te fuit add. γ
9 tibi esset Cα: esset tibi βγ
10 potuisset et inposuisset C: et potuisset H: fort. et iure potuisset
11 in convivio nudumque AV
12 se salt. C
15 magni animi CαBD: magnianimum ς: magnanimum Eh
16 hae CAVβh: haec Hag (cf. Phil. v. 8)
17 aetate hic defic. gh (ex hoc loc. γ = aς）
18 ille quidem CHς: quidem ille AVβa
M. Tullius Cicero. M. Tulli Ciceronis Orationes: Recognovit breviqve adnotatione critica instrvxit Albertus Curtis Clark Collegii Reginae Socius. Albert Curtis Clark. Oxford. e Typographeo Clarendoniano. 1918. Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis.
The National Endowment for the Humanities provided support for entering this text.
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.
An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.