| Celsus, De Medicina |
More(70) |
| (Latin)
(English, ed. W. G. Spencer)
(Latin, ed. W. G. Spencer)
(Latin, ed. Charles Victor Daremberg)
|
|
| book 1, chapter pr: ... Haec nusquam quidem non est, siquidem etiam inperitissimae gentes herbas aliaque promta in auxilium uulnerum morborumque nouerunt.
Verum tamen ... adflixerunt ideoque multiplex ista medicina, neque olim
neque apud alias gentes necessaria, uix aliquos ex nobis ad senectutis principia ... conueniat, qui unde sint ignoret; neque esse dubium quin alia curatione opus sit, si ex quattuor principiis uel superans ... aduersam ualetudinem creat, ut quidam ex sapientiae professoribus dixerunt:
alia, si in umidis omne uitium est, ut Herophilo uisum est; alia, si in spiritu, ut Hippocrati; alia, si sanguis in eas uenas, quae spiritui accommodatae sunt, ... efficit, qualis in febre est, ut Erasistrato placuit;
alia, si manantia corpuscula per inuisibilia foramina subsistendo iter claudunt, |
| book 1, chapter pr: ... Haec nusquam quidem non est, siquidem etiam inperitissimae gentes herbas aliaque promta in auxilium uulnerum morborumque nouerunt.
Verum tamen ... adflixerunt ideoque multiplex ista medicina, neque olim
neque apud alias gentes necessaria, uix aliquos ex nobis ad senectutis principia ... conueniat, qui unde sint ignoret; neque esse dubium quin alia curatione opus sit, si ex quattuor principiis uel superans ... aduersam ualetudinem creat, ut quidam ex sapientiae professoribus dixerunt:
alia, si in umidis omne uitium est, ut Herophilo uisum est; alia, si in spiritu, ut Hippocrati; alia, si sanguis in eas uenas, quae spiritui accommodatae sunt, ... efficit, qualis in febre est, ut Erasistrato placuit;
alia, si manantia corpuscula per inuisibilia foramina subsistendo iter claudunt, |
| book 1, chapter 3: ... uenter suppressus parum reddit, ex eoque inflationes, caligines, capitis dolores, aliaque superioris partis mala increscunt. Quid enim inter haec adiuuare ... in his noxae est. Sed his uti non saepius quam alio cibo conuenit.
Denique aliquid densiori cibo, cum hic |
| book 1, chapter 8: ... debet et post lectionem ambulare; tum pila et armis alioue quo genere, quo superior pars mouetur, exerceri; non aquam |
| book 1, chapter 9: ... tuta sunt, ubi subita insuetis sunt: nam frigus lateris dolores aliaque uitia, frigida aqua strumas excitat. Calor concoctionem prohibet, somnum |
| book 2, chapter 1: ... quaedam genera dolentia ( ΑΚΡΟΧΟΡΔΟΝΑΣ Graeci appellant) et plura alia tubercula oriuntur. Incipiente uero iam pube, et ex isdem |
| book 2, chapter 5: ... : si c enim necesse est, nisi occidit. Neque uitae alia spes in magnis malis est, quam ut impetum morbi ... modo frigidum modo calidum est et color alius ex alio fit, aut ubi, quod inter febres aliqua parte abscessit, |
| book 2, chapter 6: ... ad uiscera transierunt, subitoque desierunt, mortem subesse testantur, magisque si alia quoque signa accesserunt.
Neque is seruari potest, qui ... proximum est, ut is circa quartum decimum diem decedat, nisi alia signa mitiora peioraue accesserint; quae quo leuiora grauioraue subsecuta |
| book 2, chapter 7: ... remediis soluuntur. Calor autem articulorum prout in pedibus manibusue aut alia qualibet parte sic est ut eo loco nerui contrahantur, ... non proueniunt, necesse est capitis acerbissimi dolores sint, uel quaelibet alia pars morbo infestetur.
Eademque iis pericula sunt, quibus ... metus est. Si mulier a partu uehementes dolores habet, neque alia praeterea signa mala sunt, circa uicensimum diem aut sanguis ... Interdum quoque urina tenuis et cruda sic diu fertur, ut alia salutaria signa sint, exque eo casu plerumque infra transuersum |
| book 2, chapter 8: ... est. In eodem morbo periculosa sunt tussis, destillatio, etiam quod alias salutare habetur, sternumentum; periculosissimumque est, si haec secuta subita |
| book 2, chapter 10: ... Postea uero usus ostendit nihil in his esse perpetuum, aliasque potius obseruationes adhibendas esse, ad quas derigi curantis consilium ... quae iam male
habent. Auertitur quoque interdum sanguis, ubi alia parte prorumpens alia emittitur. Desinit enim fluere qua nolumus, inde obiectis quae prohibeant, alia dato itinere.
Mittere autem sanguinem cum sit expeditissimum |
| book 2, chapter 11: ... ex his tantum materiae generibus, sed
etiam ex quolibet alio recte fit: ac si cetera defecerunt, caliculus quoque aut |
| book 2, chapter 12: ... causa, ex uerbenis] acris autem est marina aqua uel alia sale adiecto; atque utraque decocta commodior est. Acrior fit |
| book 2, chapter 18: ... tamen etiam quae sub eadem specie sunt, magna discrimina recipiunt, aliaque res alia uel ualentior est uel infirmior: siquidem plus alimenti est in pane quam in ullo alio, firmius est triticum quam milium, id ipsum quam hordeum; |
| book 3, chapter 1: ... non omnibus aegris eadem auxilia conueniunt. Ex quo incidit, ut alia atque alia summi auctores quasi sola uindicarint, prout cuique cesserat.
|
| book 3, chapter 3: ... : aliae cum decedunt, sudorem mouent, aliae non mouent; atque alias per sudorem ad integritatem uenitur, alias tantum corpus inbecillius redditur.
At accessiones etiam modo ... in eodem morbo febres accedunt, non easdem inordinate redire, sed alias aliasque subinde oriri dicunt; quod tamen ad curandi rationem nihil |
| book 3, chapter 4: ... dies quartus aptissimus esse consueuit.
Est autem alia etiam de diebus ipsis dubitatio, quoniam antiqui potissimum impares ... quasi
leuioribus accessionibus instantibus darent, adeo ut Hippocrates, si alio die febris desisset, recidiuam timere sit solitus. Id Asclepiades ... grauior febris esse potest et certa futuri nota. Atque idem alio loco quartum quemque diem ut in utrumque efficacissimum adprehendit, |
| book 3, chapter 5: ... eaque uel ex inguine uel ex lassitudine uel ex aestu aliaue re simili fuit, sic ut interior nulla causa metum |
| book 3, chapter 7: ... pueri ut uiri curari debent.
Ergo, ut in alio quoque genere morborum, parcius in his agendum est: non |
| book 3, chapter 10: ...
Considerandum est etiam, febresne solae sint, an alia quoque his mala accedant, id est, num caput doleat, ... quidlibet ex aceto inpositum dolorem minuit, sed magis aliud in alio. Iuuat etiam panis cum papauere iniectus, uel cum rosa, |
| book 3, chapter 18: ... . Quid igitur est? Multa in praecipiti periculo recte fiunt alias omittenda. Et continuata quoque febris habet tempora, quibus, etsi |
| book 3, chapter 21: ... quam in liberis tollitur, quia, cum desideret famem, sitim, mille alia taedia longamque patientiam, promptius is succurritur, qui facile coguntur, ... libertas est.
Sed ne i quidem, qui sub alio sunt, si ex toto sibi temperare non possunt, ad |
| book 3, chapter 22: ... commodissimum est.
Si nauigationem aliqua res prohibet, lectica uel alio modo corpus mouendum est; tum a negotiis abstinendum est |
| book 3, chapter 23: ... mitti non debet: si accessit, non utique mittendus est, nisi alia quoque hortantur.
Necessarium autem est ducere aluum, uel |
| book 3, chapter 27: ... lenibus; uitandumque erit, ne uel luctando uel currendo uel alia ratione sanescentia ulcera exasperentur: in hoc enim morbo perniciosus |
| book 4, chapter 2: ... nam oculorum, aurium, dentium dolor, et si qui similis est, alias erit explicandus.
In capite autem interdum acutus... rosa et aceto, uel potius his tinctam lanam sucidam imponere aliaue refrigerantia cataplasmata.
At si frigus nocuit, caput oportet |
| book 4, chapter 10: ... mollis, ut malua, ut urtica, interdum acer; lac cum alio coctum; sorbitiones, quibus laser sit adiectum, aut in quibus |
| book 4, chapter 22: ... non est, uinum leue, austerum. Si pluribus diebus nihil remedia alia iuuerunt uetusque iam uitium est, aquae bene frigidae potio |
| book 4, chapter 26: ... enim fieri potest, ut post hanc animaduersionem aluus non contrahatur. Alia uia est, ubi uelis subprimere, cenare, deinde uomere; postero |
| book 4, chapter 27: ... ambulatione uti. Item leni frictione citra sudorem.
Rursus alia diuersorum malorum diuersa remedia sunt. Ergo quibus et multa |
| book 4, chapter 31: ... tumor est, foueri quidem debet aqua egelida, in qua lentiscus aliaue uerbena ex reprimentibus decocta sit, induci uero medicamentum ex |
| book 5, chapter 1: ... ferri et aeris [atque huius quoque duae species sunt, alia tantum aeris, alia rubri aeris].
|
| book 5, chapter 17: ... autem uarie, neque huius ullus modus est, cum ex simplicibus alia demantur, alia adiciantur, isdemque servatis ponderum ratio mutetur. Itaque cum facultatium |
| book 5, chapter 18: ... Id habet cerae P. #1108 I; uisci, sycamini, quam alias sycomorum uocant, lacrimae, singulorum P. #1108 I; piperis et |
| book 5, chapter 19: ... ex sebo puta omnes membranulae diligenter exemptae sunt [ex alio medicamento].
Sunt etiam quaedam emplastra nobilia ... suillae, singulorum P. #1108 XXXVII; uitellos quattuor.
Alia compositio generis eiusdem: cerae, resinae terebenthinae, singulorum P. #1108 |
| book 5, chapter 21: ... , pastillis emplastrisque sunt] maximum praecipueque uarium usum praestant. Sed alia quoque utilia sunt, ut ea, quae feminis subiciuntur: PESSOS |
| book 5, chapter 22: ... contrita; aut calx cum cerato; aut amarae nuces cum alio, sic ut huius pars tertia sit, paulumque his croci ... est, profluit sanguis, uitellus combustus et contritus inspergi debet: si alio loco sanguinis profluuium est, auripigmenti, squamae aeris, singulorum P. |
| book 5, chapter 26: ... deest, ut cum curta pars aliqua est.
Ex his alia sunt, in quibus plus medicamenta, alia, in quibus plus manus proficit. Ego dilatis iis, quae ... uulnus est, ex quo aliquid excisum est, exue quo caro alia parte abscisa alia dependet. Pessimaque plaga curua est: tutissima quae lineae modo ... oculis subiecta sunt; quorundam ipsae sedes indices sunt, quas alio loco demonstrauimus, cum positus interiorum partium ostendimus. Verum tamen ... eo mors sequitur.
His cognitis etiamnum quaedam alia noscenda ad omnia uulnera ulceraque, de quibus dicturi sumus, ... carne est, si nihil ei praeterea mali accedit. Potest caro alia parte dependens, alia inhaerens,
si tamen etiamnum integra |
| book 5, chapter 27: ... ut in singula anguium genera singula medendi genera praeciperent aliique alia: sed in omnibus eadem maxime proficiunt.—Igitur in primis... intereat] ante debebit adtendere, ne quod in gingiuis palatoue aliaue parte oris ulcus habeat.
Post haec is homo |
| book 5, chapter 28: ... uocant. Id et per se nascitur et interdum ulceri ex alia causa facto superuenit. Color est uel liuidus uel niger, ... , quae maturius liberet.—Proprium eius medicamentum galbanum est: sed alia quoque quae supra comprehensa sunt. Si cetera desunt, ... , quae simul et
reprimunt et refrigerant; qualia et alias et paulo ante in erysipelate proposui: si iam durior ... aliquid inflammationis. Neque alienum est, ubi qui soluerit, antequam rursus alia medicamenta coiciat, per oricularium clysterem fistulam eluere; si plus... , praecipue ex contuso, quamuis interdum aliter; dolorem, etiamsi non alias, tamen ingredienti mouet.
Ex his acrochordon et |
| book 6, chapter 5: ... coloris.
Cetera non nisi in facie, lenticula etiam in alia parte nonnumquam nasci solet; de qua per se scribere alio loco uisum operae pretium non est.—Sed uar i |
| book 6, chapter 6: ... se teri, deinde mixta iterum adiecta paulatim uel aqua uel alio umore: cummi cum quasdam alias facultates habeat, hoc maxime praestare, ut, ubi collyria facta ... subtrahendum.
Atque acria quoque medicamenta et acres cibi non alio magis nomine his nocent, quam quod lacrimas moue n ... sunt, ne quid acrioris pituitae concitent, super ipsos uero peduculos alia, quae necare eos, et prohibere, ne similes nascantur, possint. ... oculorum morbi * * * lenibus medicamentis nutriuntur. Genera deinde alia sunt, quae diuersam curationem desiderant, fereque ex inflammationibus nata, ... maximeque eo, quod sphaerion nominatur, quod lapidem haematitem habet. Atque alia quoque utilia sunt, quae ad extenuandam aspritudinem fiunt, de ... aspritudine lippitudo fit, ipsam deinde aspritudinem auget, fitque ea alias breuis, in aliis longa et quae uix umquam finiatur |
| book 6, chapter 7: ... calida subinde mutata proficiunt, siue feni Graeci siue lini siue alia farina ex mulso decocta e t recte etiam subinde... sextarius; ex quibus Lycium cum uino decoquitur, deinde his alia miscentur.
At si multum puris malusque odor est, |
| book 6, chapter 13: ... lenticulae cremore uti isdemque medicamentis, quibus cetera ulcera oris curantur. Alia quoque ulcera in gingiuis plerumque oriuntur, quibus eadem quae |
| book 6, chapter 18: ... inponenda lenticula sit; deinde ubi crustae exciderunt, ulcera sicut alia curentur.
Ac si
cancer ipsum colem occupauit, |
| book 7, chapter 2: ... intumescunt et ad suppurationem spectant. Ea omnia genera abscessum esse alias proposui, medicamentaque his idonea executus sum: nunc superest, ut ... durities est, in hac auxilii nihil est, sed , ut alias scripsi, uel auertenda concurrens eo materia uel digerenda uel ... cutem extenuet eique pus iungat, quo propius reperiatur.
Iamque alia rectam plagam desiderant: in pan o , quia fere vehementer... expressa debet. Quando autem linamentis opus sit, quando non sit, alias dictum est. Cetera eadem incisa suppuratione facienda sunt, quae, |
| book 7, chapter 3: ... .
Per quae cum caro producatur, plus tamen (ut alias quoque dixi) uictus ratio eo confert; id est |
| book 7, chapter 5: ... illo ipso telo, dum redit, corpus laniatur. Item si ex alia parte uulnus aperiatur, laxius esse debet, quam ut telo ... digitis adprehendi uel forfice atque ita educi debet.
Neque alia ratio extrahendi est, ubi ab ea parte, qua uenit, ... serpente ictis adhibetur. Vulneris autem ipsius extracto telo medicina non alia est, quam quae esset, si corpore icto nihil inhaesisset; de qua satis alio loco dictum est.
|
| book 7, chapter 7: ... foueri et superinungui, donec ad sanitatem perueniat.
Alia quoque quaedam in palpebris huic non dissimilia ori... semel dixisse satis erit. Nam duo genera curationum sunt.
Alia, in quibus eligere tempus non licet, sed utendum est eo, quod incidit, sicut in uulneribus [in fistulis]; alia, in quibus nullus dies urguet, et expectare tutissimum [facile... cute euenit, ut oculus non tegatur; idque interdum etiam alia de causa fit: lagopt h almus Graeci appellant. In ... excidere; deinde lenibus medicamentis inunguere.
Suffusionis iam alias feci mentionem, quia cum recens incidit, medicamentis quoque saepe |
| book 7, chapter 9: ... Si non satis iunguntur, ultra lineas, quas ante fecimus, alias duas lunatas et ad plagas conuersas immittere, quibus summa |
| book 7, chapter 10: ... Polypum uero, qui in naribus nascitur, ferro praecipue curari iam alias posui. Ergo etiam hunc ferramento acuto in modum |
| book 7, chapter 11: ... eadem ratione curari: suturam uero inlini uel spuma argenti uel alio glutinante.
|
| book 7, chapter 12: ... capitis, cibo non acri utendum. At si ex ictu uel alio casu aliquid labant dentes, auro cum is, qui bene ... sanguinem effundere: ita que melius est is uti, quae alias proposita sunt. Si uero inflammatio quidem nulla est, nihilo |
| book 7, chapter 15: ...
Aquam is, qui hydropici sunt, emitti oportere alias dixi: nunc quemadmodum fiat, dicendum est. Quidam autem sub |
| book 7, chapter 17: ... , ut in quorundam uentribus uarices sint; quarum quia nulla alia curatio est, quam quae in cruribus esse consueuit, †tum |
| book 7, chapter 19: ... curatione et in uictu similia is esse debent, quae in alio quoque uulnerum genere praecepimus.
|
| book 7, chapter 20: ... pernicie non posse manifestum est: leuandum tantummodo malum et per alias curationes
extrahendum est. Sanguis mitti ex brachio debet;... ea uero, quae supra scripta sunt, leuato malo, si quando alias dolor reuerterit, eadem mod o ualere q uae |
| book 7, chapter 25: ... re extremo sit. Tum superdanda lin a menta sunt aliaque medicamenta, quae ad sanitatem perducant. Necessarium autem est, donec |
| book 7, chapter 27: ... sint; uel rubus aut oleae folia eodem modo decocta, aliaue medicamenta, quae ad cohibendos purgandosque cancros proposuimus. Ex quibus |
| book 7, chapter 28: ... madentem deligare; tertio die soluere
ulcus et sicut alia ulcera curare; cumque iam ad sanitatem tendet, plumbeam fistulam |
| book 7, chapter 30: ... lenibus medicamentis uti, quae ad recentia eadem uitia necessaria esse alias proposui;
et utique per primos dies sorbitionibus eum... non exciderunt, digito promouenda; tum lenibus medicamentis isdem, quae alia s posui, ulcera ad sanitatem perducenda. Finito uitio, quemadmodum agendum esset, iam alias [superius] exposui.
|
| book 7, chapter 33: ... inguina nasci, et si quando medicamenta uincantur, membrum praecidi oportere alio loco mihi dictum est. Sed id quoque cum periculo |
| book 8, chapter 1: ... aut superiorum dentium gingiuis per medium palatum una procedit, aliaque transuersa idem palatum secat. Et suturae quidem in plurimis ... nares simplicia sunt, ibi rursum in bina itinera diuiduntur; aliaque ex his ad fauces peruia spiritum et reddunt et accipiunt, alia ad cerebrum tendenti a
ultima parte in multa et |
| book 8, chapter 2: ... cartilago rasa est, nitro bene trito respergendum est: neque alia facienda sunt, ubi caries nigritiesue in summo osse est: |
| book 8, chapter 3: ... acuto mucrone incipit, dein subito latius fit, atque iterum ab alio principio paulo minus quam aequaliter sursum procedit.
Si |
| book 8, chapter 4: ... et protinus considerandum est, lapide an ligno an ferro an alio telo percussus sit, et hoc ipso le u i ... excidi necesse est. Sed siue totum perfractum est et ab alio ex toto recessit siue circumpositae caluariae inhaeret exigua parte, |
| book 8, chapter 7: ... , ulteriores inter se seta deligandi sunt.
Id in alio genere fracturae superuacuum est, cetera eadem facienda sunt: |
| book 8, chapter 10: ... est, alterum os an utrumque comminutum sit; non quo alia in eiusmodi casu curatio admouenda sit , sed primum, ... * primo fame utendu m ; * e s t alien um ; uulnus calida aqua fouendum, frigusque omni ratione |
| book 8, chapter 11: ... qua recessit.
Et haec quidem in omnibus deprenduntur, alia uero in singulis; quae, simul atque de quoque dicam... id membrum promouere, quia motus ut in dolore pestifer, sic alias saluberrimus corpor i est. Haec communia sunt, nunc de |
| book 8, chapter 15: ... suam sedem modo cum sono, modo sine hoc compellatur. Multas alias esse rationes scire facile est uno Hippocrate lecto, sed non alia magis usu conprobata est.
At si in |
| book 8, chapter 16: ... in quam prolapsum est, in contrariam impellere.
Extendendi tamen alia atque alia genera sunt, prout aut nerui ualent, aut ossa huc... dederunt. Ac modo manibus solis utendum est, modo quaedam alia adhibenda. Ergo si in priorem partem cubitus prolapsus est, ... ac sale perfricandum. In cubito enim celerius quam in ullo alio articulo, siue extra remansit siue
intus reuertit, callus |
|
|