| The Venerable Bede, Historiam ecclesiasticam gentis Anglorum |
More(97) |
| (Latin)
|
|
| book 1, chapter 1: ... .
Belgicam, cuius proximum litus transmeantibus aperit
ciuitas, quae dicitur Rutubi portus, a gente Anglorum
nunc corrupte Reptacæstir ...
Hexaemeron, Hom iv. 6.
enim, ut sanctus Basilius dicit, feruidam qualitatem
recipit, cum per certa quaedam metalla transcurrit... peruenit. Ad
hanc ergo usque peruenientes nauigio Picti, ut diximus,
petierunt in ea sibi quoque sedes et habitationem
donari. ... autem
proprie patria Scottorum est; ab hac egressi, ut
diximus, tertiam in Brittania Brettonibus et Pictis
gentem addiderunt.
... Alcluith; ad
cuius uidelicet sinus partem septentrionalem Scotti,
quos diximus, aduenientes sibi locum patriae fecerunt. |
| book 1, chapter 1: ... .
Belgicam, cuius proximum litus transmeantibus aperit
ciuitas, quae dicitur Rutubi portus, a gente Anglorum
nunc corrupte Reptacæstir ...
Hexaemeron, Hom iv. 6.
enim, ut sanctus Basilius dicit, feruidam qualitatem
recipit, cum per certa quaedam metalla transcurrit... peruenit. Ad
hanc ergo usque peruenientes nauigio Picti, ut diximus,
petierunt in ea sibi quoque sedes et habitationem
donari. ... autem
proprie patria Scottorum est; ab hac egressi, ut
diximus, tertiam in Brittania Brettonibus et Pictis
gentem addiderunt.
... Alcluith; ad
cuius uidelicet sinus partem septentrionalem Scotti,
quos diximus, aduenientes sibi locum patriae fecerunt. |
| book 1, chapter 7: ... creauit,
adoro semper, et colo. Tum iudex repletus iracundia
dixit: Si uis perennis uitae felicitate perfrui, diis
magnis sacrificare... sibi specie uenustatis, iam
olim reddens, qui beati martyris cruore dicaretur.
In huius ergo uertice sanctus Albanus dari sibi |
| book 1, chapter 8: ... synodo detecta atque
damnata, nihilominus exitiabile perfidiae suae uirus,
ut diximus, non solum orbis totius, sed et insularum
ecclesiis aspersit.
|
| book 1, chapter 12: ... ab aquilone, multos
stupet gemitque per annos. Transmarinas autem dicimus
has gentes, non quod extra Brittaniam essent positae;
sed... Fecerunt
autem eum inter duo freta uel sinus, de quibus
diximus, maris, per milia passuum plurima; ut, ubi
aquarum munitio |
| book 1, chapter 15: ... Porro de Anglis,
hoc est de illa patria, quae Angulus dicitur, et ab eo
tempore usque hodie manere desertus inter ... prosequuntur.
Gildas, § 24.
Siquidem,
ut breuiter dicam, accensus mani bus paganorum
igni s, iusta s |
| book 1, chapter 22: ... ac iustitiae moderamina concussa ac subuersa
sunt, ut earum non dicam uestigium, sed ne memoria
quidem, praeter |
| book 1, chapter 25: ... una cum omnibus, qui
aderant, eius comitibus praedicarent, respondit ille
dicens: Pulchra sunt quidem uerba et promissa,
quae adfertis; |
| book 1, chapter 27: ... . ii. 44, 45.
quae possidebant, aliquid suum esse dicebat, sed erant eis
omnia communia.
Siqui uero... capite truncatus
est, et sancto martyrio consummatus, cui non est
dictum, ut Christum negaret, et pro Christi confessione
occisus est;... Dominus noster Iesus Christus
Ioh. xiv. 6.
dixerat: Ego sum ueritas ; quia pro ... gente, qui, dum
adhuc in infidelitate essent, huic nefando coniugio dicuntur
admixti, ad fidem uenientes admonendi sunt, ut se abstineant,
... iam et responsum reddidisse me
arbitror. Sed hoc, quod ipse dicere et sentire potuisti,
credo, quia mea apud te uolueris ... in prolis prolatione
gemitus. Unde et ipsi primae matri omnium dicitur:
In doloribus paries. Si itaque ... sanguinis patitur, ei non liceat Domini ecclesiam
intrare? Sed dices: Illam infirmitas conpulit; has uero,
de quibus loquimur, consuetudo |
| book 1, chapter 29: ... indumenta, sanctorum etiam
apostolorum ac martyrum reliquias, nec non et codices
plurimos. Misit etiam litteras, in quibus significat
se ei |
| book 1, chapter 30: ... omnipotens
uos ad reuerentissimum uirum fratrem nostrum
Augustinum episcopum perduxerit, dicite ei, quid diu
mecum de causa Anglorum cogitans tractaui;... non essent. Haec igitur dilectionem tuam
praedicto fratri necesse est dicere, ut ipse in praesenti illic
positus perpendat, qualiter omnia |
| book 1, chapter 31: ... quia discipuli cum gaudio a praedicatione redeuntes, dum
caelesti magistro dicerent: Domine, in nomine tuo etiam
Luc. ... priuata ad communem, de temporali ad aeternam
laetitiam reuocantur, quibus dicitur: In hoc gaudete,
quia nomina uestra |
| book 1, chapter 34: ... filium patriarcha in personam
Gen. xlix. 27.
Saulis dicebat, aptari: Beniamin lupus rapax, mane
comedet praedam et uespere... sed cum paucis uictus
aufugit. Siquidem in loco celeberrimo, qui dicitur
Degsastán, id est Degsa lapis, omnis pene eius est
|
| book 2, chapter 1: ... Life
Haec quidem sanctus uir ex magnae humilitatis
intentione dicebat; sed nos credere decet nihil eum
monachicae perfectionis perdidisse... ;
iuxta exemplum dominici corporis, de quo a mortuis
suscitato dicit ipse discipulis: Palpate et uidete, quia
Luc. xxiv. ... praesumtione
respirabat.
Haec quidem de inmortali eius sint dicta ingenio,
quod nec tanto corporis potuit dolore restingui. Nam
... Iob xxix. 11-17.
ita ut illud beati Iob ueraciter dicere posset: Auris
audiens beatificauit me, et oculus uidens testimonium... cuius fidei et saluti
congaudens, quamque digna laude commendans, ipse
dicit in Expositione beati Iob: Ecce lingua Brittaniae,
Lib.... causa admonitus tam sedulam erga
salutem nostrae gentis curam gesserit. Dicunt, quia
die quadam cum, aduenientibus nuper mercatoribus,
multa uenalia ... interrogauit,
ut aiunt, de qua regione uel terra essent adlati.
Dictumque est, quia de Brittania insula, cuius incolae
talis essent |
| book 2, chapter 2: ... pater Augustinus hunc
laboriosi ac longi certaminis finem fecit, ut diceret:
cf. Ps. lxvii. 7.
Obsecremus Deum, qui ... . Qui
respondebat: Si homo Dei est, sequimini illum.
Dixerunt: Et unde hoc possumus probare? At ille:
... plures, et ipse spernatur a uobis.
Fecerunt, ut dixerat. Factumque est, ut uenientibus
illis sederet Augustinus in sella. ... mox in iram conuersi sunt, eumque notantes superbiae,
cunctis, quae dicebat, contradicere laborabant.
Augustine 's terms refused.
Dicebat
autem eis quia in multis quidem nostrae consuetudini,
immo... patratum
est.
Siquidem post haec ipse, de quo diximus, rex
Its fulfilment at the Battle of Chester |
| book 2, chapter 3: ... quamuis
sub potestate positus eiusdem Aedilbercti, qui omnibus,
ut supra dictum est, usque ad terminum Humbrae
fluminis Anglorum gentibus imperabat. ... ciuitate Dorubreui, quam gens Anglorum a primario
quondam illius, qui dicebatur Hrof, Hrofæscæstræ
cognominat. Distat autem a Doruuerni milibus passuum
|
| book 2, chapter 5: ...
Occidentalium Saxonum, qui lingua ipsorum Ceaulin
uocabatur; tertius, ut diximus, Aedilberct rex
One of seven great kings.
Cantuariorum... uiderent pontificem, celebratis in ecclesia missarum
sollemniis, eucharistiam populo dare, dicebant, ut
uulgo fertur, ad eum barbara inflati stultitia: Quare |
| book 2, chapter 6: ... ecclesia beatorum apostolorum Petri et Pauli,
de qua frequenter iam diximus, stratum parari; in
quo, cum post multas preces ac |
| book 2, chapter 7: ... Reg. xiv. 20.
est cum patribus suis in saepe dicto monasterio et
ecclesia beatissimi apostolorum principis, anno ab incarnatione
|
| book 2, chapter 8: ... exspectastis, et uestris, ut proficerent,
meritis eorum est saluatio propinata, dicente
Domino: Qui perseuerauerit usque in finem, hic |
| book 2, chapter 10: ... colunt, exempla perditionis
insinuant; unde de eis per psalmistam dicitur:
Omnes dii gentium daemonia, Dominus autem caelos ... euangelium Dei,
quod uobis adnuntiant; quatinus credentes, sicut saepius
dictum est, in Deum Patrem omnipotentem, et in Iesum
Christum |
| book 2, chapter 11: ... carne una. Quomodo ergo unitas
uobis coniunctionis inesse dici poterit, si a uestrae fidei
splendore, interpositis detestabilis erroris |
| book 2, chapter 12: ... meres, et quae uentura tibi in
proximo mala formidas. Sed dicito mihi, quid mercedis
dare uelis ei, siqui sit, ... is, qui loquebatur
cum eo, inposuit dexteram suam capiti eius dicens:
Cum hoc ergo tibi signum aduenerit, memento huius
temporis... ea, quae nunc promittis,
adimplere ne differas. Et his dictis, ut ferunt,
repente disparuit, ut intellegeret non hominem esse,
... disponit;
postquam enim cogitationem suam, de qua tibi
ante dixi, reginae in secreto reuelauit, reuocauit eum
illa ab intentione, ... , amore pecuniae
perdere. Quid plura? Fecit rex, ut dictum est; nec
solum exulem nuntiis hostilibus non tradidit, sed... Dei Paulino rex credere
differret, et per aliquod tempus, ut diximus,
horis conpetentibus solitarius sederet, quid agendum
sibi esset, quae |
| book 2, chapter 13: ... amicis principibus et consiliariis suis sese
de hoc conlaturum esse dicebat, ut, si et illi eadem
cum illo sentire uellent, ... in fonte uitae
Christo consecrarentur. Et adnuente Paulino, fecit,
ut dixerat. Habito enim cum sapientibus consilio,
sciscitabatur singillatim ab omnibus, ... facientem. Quod cum iubente rege faceret, exclamauit
auditis eius sermonibus dicens: Iam olim intellexeram
nihil esse, quod colebamus; |
| book 2, chapter 16: ... Honorium pro eo consecrauit episcopum,
ut in sequentibus suo loco dicemus.
De huius fide prouinciae narrauit mihi presbyter
et... Æduini peruenerat, fuisse
perhibetur, ut, sicut usque hodie in prouerbio dicitur,
etiam si mulier una cum recens nato paruulo uellet
|
| book 2, chapter 19: ... Nam quis non execretur
superbum eorum conamen et impium, dicentium posse
sine peccato hominem existere ex propria uoluntate, et
... ex gratia Dei? Et primum quidem blasphemiae
stultiloquium est dicere esse hominem sine peccato; quod
omnino non potest, nisi... Adae, etiam sine
actuali peccato existentes, portare noscuntur, secundum
prophetam dicentem: Ecce enim in iniquitatibus conceptus
Ps. |
| book 2, chapter 20: ... et Brettonum gloriosissime praeesset,
e quibus sex etiam ipse, ut diximus, Christi regno
militauit, rebellauit aduersus eum Caedualla rex
Brettonum, |
| book 3, chapter 1: ... apostasy,
patriam sunt redire permissi, accepit primus eorum,
quem diximus, Eanfrid regnum Berniciorum. Qui
uterque rex, ut terreni regni |
| book 3, chapter 2: ... locus ille lingua Anglorum Hefenfelth,
at Hefenfelth.
quod dici potest latine caelestis campus, quod certo
utique praesagio futurorum ... sibi partem de illo
ligno uenerabili rediens adferret, credere se dicens,
quia per hoc, donante Domino, salutem posset consequi.
Fecit |
| book 3, chapter 4: ... percipere meruerunt, iuxta
Phil. iii. 15.
promissum apostoli dicentis: Et siquid aliter sapitis,
et hoc quoque uobis Deus reuelabit. De quo plenius
in sequentibus suo loco dicendum est. |
| book 3, chapter 5: ... a diuitibus
donaria pecuniarum largiebantur, uel in usus pauperum,
ut diximus, dispergebat, uel ad redemtionem eorum,
qui iniuste fuerant uenditi, ... qui considebant,
ad ipsum ora et oculi conuersi, diligenter,
quid diceret, discutiebant, et ipsum esse dignum episcopatu,
ipsum ad erudiendos |
| book 3, chapter 6: ... and charity.
Quo regni culmine sublimatus, nihilominus, quod
mirum dictu est, pauperibus et peregrinis semper
humilis, benignus, et largus |
| book 3, chapter 7: ... bishop.
suum, qui ei, si uellet, ordinaretur episcopus; dicens,
quod ipse eum dignum esse episcopatu iudicaret. Quo
honorifice |
| book 3, chapter 8: ... constructum est ab abbatissa
nobilissima uocabulo Fara, in loco, qui dicitur in Brige.
English princesses in Frankish monasteries.
Nam... uxor Earconbercti regis Cantuariorum,
habuit filiam Earcongotam, de qua sumus
dicturi.
Huius autem uirginis Deo dicatae multa quidem
Story of Earcongota,
ab incolis loci... de
transitu tantum illius, quo caelestia regna petiit,
aliquid breuiter dicere sufficiat.
Inminente ergo die suae uocationis, coepit circuire...
and Ethelberg.
Sed et matertera eius, de qua diximus, Aedilberg,
et ipsa Deo dilectam perpetuae uirginitatis gloriam in
|
| book 3, chapter 9: ... domus illius de acerba puellae infirmitate
ipso praesente quererentur, coepit dicere ille de loco,
ubi caballus suus esset curatus. Quid |
| book 3, chapter 11: ... Osuiu, qui post illum regni
apicem tenebat, ut in sequentibus dicemus.
Oswald's bones translated to Bardney. ... loqueretur
cum regina, atque inter alia, sermone de
Osualdo exorto, diceret, quod et ipsa lucem nocte illa
supra reliquias eius ... tenere, et motus eius insanos conprimere
conati nequaquam ualebant, dicebat presbyter exorcismos,
et quaeque poterat, pro sedando miseri furore
|
| book 3, chapter 12: ... se esse perimendum,
orauit pro animabus exercitus sui. Unde
dicunt in prouerbio: Deus miserere animabus, dixit
Osuald cadens in terram.
Ossa igitur illius ... sunt in
Fate of his relics.
monasterio,
quo diximus. Porro caput et manus cum brachiis
a corpore praecisas |
| book 3, chapter 14: ... Kalendarum
Septembrium, anno regni eius nono, in loco,
qui dicitur Ingetlingum; ubi postmodum, castigandi
huius facinoris gratia, monasterium constructum... concurrerent.
Cuius inter ceteras uirtutis et modestiae, et,
ut ita dicam, specialis benedictionis glorias etiam
maxima fuisse fertur humilitas, ut ... pauperum, ac uelut pater miserorum. Hoc cum
regi esset relatum, dicebat episcopo, cum forte ingressuri
essent ad prandium: Quid uoluisti... est ille filius equae, quam ille filius Dei?
Quibus dictis intrabant ad prandendum. Et episcopus
quidem residebat in suo ...
cum ministris; et repente inter calefaciendum recordans
uerbum, quod dixerat illi antistes, discinxit se
gladio suo, et dedit illum ... post
dira antistitis praesagia tristi regis funere, de quo
supra diximus, impleta sunt.
Sed et ipse antistes Aidan non |
| book 3, chapter 16: ... exaltari conspiceret, fertur eleuatis
ad caelum oculis manibusque cum lacrimis dixisse:
Uide, Domine, quanta mala facit Penda. Quo dicto
statim mutati ab urbe uenti in eos, qui accenderant,
|
| book 3, chapter 17: ... nostrae resurrectionis,
quam eadem una sabbati, quae nunc dominica dies
dicitur, ueraciter futuram cum sancta ecclesia credebat. |
| book 3, chapter 18: ... atque optimae
genitor sobolis, de quibus in sequentibus suo tempore
dicendum est; qui et ipse postea ab eodem pagano
Merciorum |
| book 3, chapter 19: ... s sibi
exitus, sed incerta eiusdem exitus esset hora futura,
dicente Domino: Uigilate itaque, quia nescitis diem
... apparentibus laeta uel tristia
cognouerit), legat ipsum, de quo dixi, libellum uitae
eius, et multum ex illo, ut reor, ... flammam. Cumque adpropinqua ssent,
per tim esc ens ille dicit angelo: Domine, ecce
ignis mihi adpropinquat. ... cum beato Furseo tr es angeli, de quibus diximus, qui
ib. § 22
eum ad corpus referrent. ... sanct us statim adprehendens in ignem
re iec it. Dicebatque hostis malignus: Nolite repellere,
quem ante suscepistis; ... adhuc frater
quidam senior monasterii nostri, qui narrare solet
dixisse sibi quendam multum ueracem ac religiosum
hominem, quod ipsum ... glacie constrictum, cum sedens in tenui ueste
uir ita inter dicendum, propter magnitudinem memorati
timoris uel suauitatis, quasi in mediae |
| book 3, chapter 21: ... eos, quos fide Christi inbutos opera fidei non habere
deprehendit, dicens contemnendos esse eos et miseros,
qui Deo suo, in ... Osuiu rex Christianus regnum
eius acciperet, ut in sequentibus dicemus, factus est
Episcopal succession in Mercia
Diuma unus ... ordinato episcopo. Quod temporibus Uulfheri
regis, de quo in sequentibus dicemus, factum est. |
| book 3, chapter 22: ... iacentem uirga, quam tenebat manu, et
pontificali auctoritate protestatus: Dico tibi, inquit,
quia noluisti te continere a domu... ipso Cedde in
prouincia Orientalium Anglorum, in uico regio, qui
dicitur Rendlæsham, id est mansio Rendili; suscepitque
eum ascendentem de |
| book 3, chapter 23: ... et unum ouum gallinaceum cum paruo lacte
aqua mixto percipiebat. Dicebat enim hanc esse
consuetudinem eorum, a quibus normam disciplinae
... suo Ceadda, qui postea episcopus factus
est, ut in sequentibus dicemus. IIII siquidem hi, quos
diximus, germani fratres, Cedd, et Cynibill, et Caelin,
et Ceadda, ... fuit; de quo dubitandum non crediderim,
quin intercessionibus, ut dixi, sui patris, ad cuius
corpus dilectionis ipsius gratia uenerat, |
| book 3, chapter 24: ... the Winwaed, Nov. 15, 655.
intolerabiles pateretur inruptiones saepe dicti regis
Merciorum, qui fratrem eius occiderat, ad ultimum
necessitate ... ergo, quia, si uictor existeret,
filiam suam Domino sacra uirginitate dicandam
offerret, simul et XII possessiones praediorum ad
construenda monasteria ... bello habuere, quibus Osuiu rex cum
Alchfrido filio, perparuum, ut dixi, habens exercitum,
sed Christo duce confisus, occurrit. Nam alius ... Quae post biennium conparata
possessione X familiarum in loco, qui dicitur Streanæshalch,
ibi monasterium construxit; in quo memorata
regis filia... Lindisfarorum ac Mediterraneorum Anglorum, factus
est episcopus Diuma, ut supra diximus, qui apud
Mediterraneos Anglos defunctus ac sepultus est; secundus... et ordinatus a Scottis, qui erat abbas in monasterio,
quod dicitur Ingetlingum. Ipse est locus, ubi
occisus est rex Osuini, ... quod esset cognatus suus, regnum Australium
Merciorum, qui sunt, ut dicunt, familiarum
quinque milium, discreti fluuio Treanta, ab Aquilonaribus
Merciis, |
| book 3, chapter 25: ... c. 8.
monasterium
XL familiarum in loco, qui dicitur Inhryp um.
Quem uidelicet locum paulo ante eis, qui...
rebus ecclesiasticis, dispositum est, ut in monasterio,
quod dicitur Strenœshalc, quod interpretatur sinus Fari,
cui tunc ... hanc ab omnibus communiter
esse sequendam; iussit prim o dicere episcop um suum
Colman defends the Celtic ... celebra sse legitur.
Quo haec et his similia dicente, iussit rex et
Agilberctum proferre in medium morem suae ... potest explanare, quae sentimus. Tum
Uilfrid, iubente rege, ut diceret, ita exorsus est:
Pasca, quod facimus, inquit, ... conperimus; praeter hos tantum et obstinationis
eorum conplices, Pictos dico et Brettones,
cum quibus de duabus ultimis oceani insulis, ... totis, contra totum orbem stulto labore pugnant.
Cui haec dicenti respondit Colmanus: Mirum quare
stultum appellare uelitis laborem nostrum |
| book 3, chapter 26: ... reuerentissimus ac mansuetissimus
Eata, qui erat abbas in monasterio, quod dicitur
Mailros; quod aiunt Colmanum abiturum petisse et
inpetrasse a... uicos
adeundi, quam praedicandi, baptizandi, infirmos uisitandi,
et, ut breuiter dicam, animas curandi causa
fuit; qui in tantum erant ab... tempore in ecclesiis Nordanhymbrorum seruata
est. Sed de his satis dictum. |
| book 3, chapter 27: ... quae a diuitibus acceperat, multum
profuit. Addidit autem uotis, quae diximus, ut semper
in XL ma non plus quam semel... post noctem ablata superficie
crassiore, ipse residuum cum modico, ut diximus, pane
bibebat. Cuius modum continentiae etiam XL diebus
ante |
| book 3, chapter 28: ... misit eum ordinandum ad
Agilberect um, de quo supra diximus, qui, relicta Brittania,
Parisiacae ciuitatis factus erat episcopus; ... de Brettonum gente episcopis, qui dominicum
paschae diem, ut saepius dictum est, secus morem
canonicum a XIIII a usque ad |
| book 3, chapter 29: ... foedus populi, ut suscitares
terram, et possideres hereditates dissipatas, et diceres his,
qui uincti sunt: Exite, ... quaesumus, uestra
celsitudo, ut optamus, totam suam insulam Deo Christo
dicare. Profecto enim habet protectorem, humani generis
redemtorem Dominum nostrum ... pro Uighardo reppertus ac dedicatus sit
antistes, libro sequente oportunius dicetur. |
| book 3, chapter 30: ... EODEM tempore prouinciae Orientalium Saxonum
post Suidhelmum, de quo supra diximus, praefuere
reges Sigheri et Sebbi, quamuis ipsi regi Merciorum
... perceptam cum
suis omnibus deuotione seruauit, magna, ut in sequentibus
dicemus, uitam fidelem felicitate conpleuit.
Quod ubi rex Uulfheri conperit, |
| book 4, chapter 1: ... et a rege Nordanhymbrorum
Osuio, ut in praecedente libro paucis diximus,
Uighard presbyter, uir in ecclesiasticis disciplinis
doctissimus, de genere ... uenire. Qui indignum se tanto
gradui respondens, ostendere posse se dixit alium,
cuius magis ad suscipiendum episcopatum et eruditio
conueniret, ... Theodorus profectus
est ad Agilberctum Parisiorum episcopum, de quo
superius diximus, et ab eo benigne susceptus, et multo
tempore habitus |
| book 4, chapter 2: ... dare consentiret. Et quia litteris
sacris simul et saecularibus, ut diximus, abundanter
ambo erant instructi, congregata discipulorum caterua,
scientiae salutaris ... ecclesias discere coeperunt; primusque,
excepto Iacobo, de quo supra diximus, cantandi
magister Nordanhymbrorum ecclesiis Aeddi cognomento
Stephanus fuit, inuitatus ... quamuis indignus, consensi.
At ille audiens humilitatem responsi eius, dixit non
eum episcopatum dimittere debere; sed ipse ordinationem
eius |
| book 4, chapter 3: ...
III.
Ut Ceadda, de quo supra dictum est, prouinciae Merciorum sit episcopus
datus, et de uita ... donauit terram L familiarum ad construendum
monasterium in loco, qui dicitur Adbaruae, id
est Ad Nemus, in prouincia Lindissi, in ... quadam tale aliquid foris ageret, digressis ad
ecclesiam sociis, ut dicere coeperam, et episcopus solus
in oratorio loci lectioni uel ... Euroaustro,
id est ab alto brumalis exortus, primo se audisse
dicebat, ac deinde paulatim eam sibi adpropiare, donec
ad tectum ... foris esset, ad se intrare
praecepit. Introiuit ille concitus, cui dixit antistes:
Uade cito ad ecclesiam, et hos VII fratres... et in ipso uidissent, uel in patrum praecedentium
factis siue dictis inuenissent, indefessa instantia
sequerentur. Deinde subiunxit diem sui obitus ... de saeculo euocare dignatus
est. Propter quod reuertentes ad ecclesiam
dicite fratribus, ut et meum exitum Domino precibus
commendent, et |
| book 4, chapter 5: ... o IIII-om ensis Septembris, indictione prima, in loco,
qui dicitur Herutford; ego quidem Theodorus, quamuis
indignus, ab apostolica sede... et fratres ac consacerdotes nostri, Putta,
episcopus castelli Cantuariorum, quod dicitur Hrofescœstir,
Leutherius, episcopus Occidentalium Saxonum,
Uynfrid, episcopus prouinciae ... sunt antiquitus
decreta, custodire. Ad quod omnes consacerdotes nostri
respondentes dixerunt: Optime omnibus placet, quaeque
definierunt sanctorum canones |
| book 4, chapter 6: ... ordinauit episcopum Sexuulfum,
qui erat constructor et abbas monasterii, quod
dicitur Medeshamstedi, in regione Gyruiorum. Depositus
uero Uynfrid rediit ad monasterium suum,
quod dicitur Adbaruae, ibique in optima uitam conuersatione
finiuit.
|
| book 4, chapter 7: ... nos aliqua historiae nostrae ecclesiasticae
inserere curauimus. Cum tempestas saepe
dictae cladis late cuncta depopulans, etiam partem
monasterii huius illam, |
| book 4, chapter 8: ...
sed iam nunc non ita esse cognoscite; nam
uere dico uobis, quia domum hanc tanta luce inpletam
esse perspicio, ... adhuc quidem talia
loquenti quisquam responderet, uel adsensum praeberet,
iterum dixit: Accendite ergo lucernam illam, quamdiu
uultis; attamen ... apparuerit sibi quidam uir Dei, qui
eodem anno fuerat defunctus, dicens, quod adueniente
diluculo perennem esset exitura ad lucem. Cuius
|
| book 4, chapter 9: ... est multum aduentus
tuus, et bene uenisti. Et hoc dicto parumper
reticuit, quasi responsum eius, quem uidebat et cui
... Nequaquam hoc laeta ferre queo.
Rursumque modicum silens, tertio dixit: Si nullatenus
hodie fieri potest, obsecro, ne sit longum spatium
in medio. Dixit, et, sicut antea, parum silens, ita
sermonem conclusit: Si... ne
amplius quam haec solummodo proxima nox intersit.
Quibus dictis, interrogata a circumsedentibus, cum quo
loqueretur: Cum carissima, |
| book 4, chapter 10: ... nullatenus praetereundum arbitror miraculum
sanitatis, quod ad ipsum cymiterium Deo dicatae congregationis
factum idem libellus refert. Erat quippe
in proximo |
| book 4, chapter 11: ... diuortium negaret, relicto regno subisset. Unde multis
uisum et saepe dictum est, quia talis animi uirum,
episcopum magis quam regem ... comitibus, et interrogantibus de statu eius,
quem languentem uisitare uenerant, dixit, quod anima
eius, et sine ullo dolore, et cum |
| book 4, chapter 12: ... ac Romam abiens, ibi uitam finiuit, ut in
sequentibus latius dicendum est.
Ethelred of Meroia ravages Kent, A... de restaurando episcopatu
suo agens; quia, sicut et supra diximus, magis
in ecclesiasticis quam in mundanis rebus erat industrius;... imperii regis Ecgfridi VIII., apparuit
mense Augusto stella, quae dicitur cometa; et tribus
mensibus permanens, matutinis horis oriebatur, excelsam |
| book 4, chapter 13: ... suos homines, qui exules uagabantur, recipere posset,
uocabulo Selæseu quod dicitur Latine insula uituli
marini. Est enim locus undique mari |
| book 4, chapter 14: ... fidei, quae susceperat, seruans. Salutantes
ergo illum uerbis piissimis apostoli dicebant: Noli
timere, fili, mortem, pro qua sollicitus es; ... caelis gaudia subleueris. Clama ergo ad te
presbyterum Eappan, et dicito illi, quia Dominus
exaudiuit preces uestras, et deuotionem ac ... defunctorum est adnotata depositio, et
inuenient illum hac, ut diximus, die raptum esse de
saeculo. Celebrent ergo missas per ... quidem adtonsus
erat, ut clericus, alius barbam habebat prolixam;
dicebantque, quod unus eorum Petrus, alius
uocaretur Paulus; et ipsi |
| book 4, chapter 16: ... destinato iniunxit. Quamobrem collecta
pro hoc in Brittania synodo, quam diximus. inuenta
est in omnibus fides inuiolata catholica; datumque
illi |
| book 4, chapter 17: ... esset, quibusdam uenisset in dubium, beatae
memoriae Uilfrid episcopus referebat, dicens se testem
integritatis eius esse certissimum; adeo ut Ecgfridus... ortum diei, in ecclesia precibus intenta persteterit.
Sunt etiam, qui dicant, quia per prophetiae spiritum,
et pestilentiam, qua ipsa esset ... colli premeretur, multum
delectata sit hoc genere infirmitatis, ac solita
dicere: Scio certissime, quia merito in collo pondus
langoris... regio familiarum circiter sexcentarum, in similitudinem
insulae uel paludibus, ut diximus, circumdata uel
aquis; unde et a copia anguillarum, quae |
| book 4, chapter 18: ... Tu quoque sis mater regis ut aetherei.
Sponsa dicata Deo bis sex regnauerat annis,
Inque monasterio est sponsa dicata Deo.
Tota sacrata polo celsis ubi floruit |
| book 4, chapter 19: ... utrique
prouinciae multum amabilis. Nam et sororem eius,
quae dicebatur Osthryd, rex Aedilred habebat
uxorem. Cumque materies belli acrioris |
| book 4, chapter 20: ... sepius missas facere curauit. Quarum celebratione
factum est, quod dixi, ut nullus eum posset uincire,
quin continuo solueretur. Interea ... et sermonibus eius, quia non erat
de paupere uulgo, ut dixerat, sed de nobilibus. Tune
secreto aduocans eum comes, interrogauit ... Hlotheri, qui erat filius sororis
Aedilthrydae reginae, de qua supra dictum est, quia
et ipse quondam eiusdem reginae minister fuerat; |
| book 4, chapter 21: ... dominicae
incarnationis DCLXXX, religiosissima Christi famula
Hild, abbatissa monasterii, quod dicitur Strenaeshalc,
ut supra rettulimus, post multa, quae fecit in ... nomina, Bosa, Aetla, Oftfor,
Iohannes, et Uilfrid. De primo supra diximus, quod
Eboraci fuerit consecratus antistes; de secundo breuiter
intimandum, quod in episcopatum Dorciccaestræ
fuerit ordinatus; de ultimis infra dicendum est,
quod eorum primus Hagustaldensis, secundus Eboracensis
ecclesiae sit ordinatus episcopus. De medio
nunc dicamus, quia, cum in utroque Hildae abbatissae
monasterio lectioni et ... obitum
nuntiarent, a loco, ubi defuncta est. At illae respondentes
dixerunt se prius eadem cognouisse; et,
cum exponerent per |
| book 4, chapter 22: ... iussus est, multis doctioribus uiris praesentibus,
indicare somnium, et dicere carmen, ut uniersorum
iudicio, quid uel unde esset, quod ... rogaret, qui nequaquam adhuc moriturus esse
uidebatur, fecit tamen, quod dixerat. Cumque ibidem
positi uicissim aliqua gaudente animo, una cum ... ; et interrogauit, quam prope esset
hora, qua fratres ad dicendas Domino laudes nocturnas
excitari deberent. Respondebant: Non longe est |
| book 4, chapter 23: ... quo posset fugere a uentura ira. Qui audito
eius commisso dixit: Grande uulnus grandioris curam
medellae desiderat; et ideo ... precibus peragere, si integram septimanam
iubeas abstinendo transigere. Qui dixit: Multum
est, ut tota septimana absque alimento corporis perdures... debeas, et quamdiu paenitentiae
insistere tibi plenius ostendam. Quibus dictis,
et descripta illi mensura paenitendi, abiit sacerdos,
et ingruente ... subito quendam incogniti
uultus; cuius praesentia cum essem exterritus,
dixit mihi, ne timerem; et quasi familiari me uoce
alloquens... sedulo Dominum deprecari.
Qui adiciens Uerum, inquit, dicis, quia
et tibi et multis opus est peccata sua ... fabulationum, et ceterarum sunt inlecebrarum cubilia
conuersae, uirgines quoque Deo dicatae, contemta
reuerentia suae professionis, quotiescumque uacant,
texendis subtilioribus indumentis ... grauis de caelo uindicta flammis
saeuientibus praeparata est. Dixit autem abbatissa:
Et quare non citius hoc conpertum mihi |
| book 4, chapter 24: ... regni autem XV., die XIII.
Kalendarum Iuniarum. Et quidem, ut dixi, prohibuerunt
amici, ne hoc bellum iniret; sed, quoniam anno... scripturis doctissimus, qui frater eius et filius Osuiu
regis esse dicebatur; destructumque regni statum,
quamuis intra fines angustiores, nobiliter recuperauit |
| book 4, chapter 25: ... etiam anno, quo finem uitae accepit rex Ecgfrid,
episcopum, ut diximus, fecerat ordinari Lindisfarnensium
ecclesiae uirum sanctum et uenerabilem Cudberctum,
... ad eius imperium uerbum audituri
confluerent; libenter ea, quae dicerentur, audirent; libentius,
quae audire et intellegere poterant, operando sequerentur... nullus eorum ex
his, quae possidebant, aliquid suum esse dicebat, sed
erant eis omnia communia. |
| book 4, chapter 26: ... on Farne Island.
intentionis,
ad anchoriticae quoque contemplationis, quae
diximus, silentia secreta peruenit. Uerum quia de
uita illius et ... Vita Cudb. c. 19.
aditurus insulam protestatus est fratribus, dicens: Si
mihi diuina gratia in loco illo donauerit, ut... terra tempore congruo
semina ret, nil omnino, non dico spicarum, sed ne
herbae quidem ex eo germinare usque... praesentia regis Ecgfridi iuxta
fluuium Alne, in loco, qui dicitur Adtuifyrdi, quod
significat ad duplex uadum, cui ... , 39; Marc. xii. 30-31.
tribueret; sciens, quia, qui dixit: Diliges Dominum
Deum tuum, dixit et: Diliges proximum. Erat
abstinentiae castigatione insignis, erat |
| book 4, chapter 27: ... sibi mortis, uel uitae magis illius, quae
sola uita dicenda est, iam adpropi aret introitus; sicut
ipse quoque ... magisque accendi. Qui dum sese alterutrum caelestis
uitae poculis debriarent, dixit inter alia antistes: Memento,
frater Heriberct, ut |
| book 4, chapter 29: ... . c. 45.
Sed et indumenta, qu ibus Deo dicatum corpus Cudbercti,
uel uiuum antea, uel |
| book 5, chapter 1: ... gerebat, uir uenerabilis Oidiluald, qui
multis annis in monasterio, quod dicitur Inhrypum,
acceptum presbyteratus officium condignis gradu ipse
consecrabat actibus. |
| book 5, chapter 2: ... ; de quo plura uirtutum miracula,
qui eum familiariter nouerunt, dicere solent, et maxime
uir reuerentissimus ac ueracissimus Bercthun, diaconus
... , quam signatam reuocare in os,
et loqui illum praecepit: Dicito, inquiens, aliquod
uerbum, dicito gae, quod est lingua Anglorum uerbum
adfirmandi et consentiendi, id est, etiam. Dixit
ille statim, soluto uinculo linguae, quod iussus erat.
Addidit episcopus nomina litterarum: Dicito A ;
dixit ille A. Dicito B ; dixit ille et hoc. Cumque
singula litterarum |
| book 5, chapter 3: ... flebotomata esset
puella, et ut cognouit, quia in luna quarta, dixit:
Multum insipienter et indocte fecistis in luna IIII
flebotomando. Memini enim beatae memoriae Theodorum
archiepiscopum dicere, quia periculosa sit satis
illius temporis flebotomia, quando et ... ergo
me secum adsumto ad uirginem, quae iacebat multo,
ut dixi, dolore constricta, et brachio in tantum grossescente,
ut nihil prorsus in cubito flexionis haberet;
et adstans dixit orationem super illam, ac benedicens
egressus est. Cumque post ... uultu hilariorem,
et uelut sospiti similem. Et dum adsiderem illi,
dixit: Uis petamus bibere? At ego: Uolo, ... si potes. Cumque oblato
poculo biberemus ambo, coepit mihi dicere, quia ex
quo episcopus oratione pro me et benedictione |
| book 5, chapter 4: ... multum huic dissimile miraculum
de praefato antistite narrauit idem abbas, dicens:
Uilla erat comitis cuiusdam, qui uocabatur Puch,
non... comes eum ad prandendum in domum suam ingredi.
Rennuit episcopus dicens se ad monasterium, quod
proxime erat, debere reuerti. At |
| book 5, chapter 5: ... , positumque
loculum iuxta eum, in quo sepeliendus poni deberet;
dixitque orationem, ac benedixit eum, et egrediens
dixit solito consolantium sermone: Bene conualescas,
et cito. Cumque... ;
et egressus inde intrauit, ac salutauit episcopum et
conuiuas, dicens, quia ipse quoque delectaretur manducare
et bibere cum eis. |
| book 5, chapter 6: ... maxime expertus sum;
quippe quem ab ipso, ut ita dicam, mortis limite
reuocans, ad uiam uitae sua oratione ac ... equos suos inuicem probare liceret. At
ille primo negauit, otiosum dicens esse, quod desiderabant;
sed ad ultimum multorum unanima intentione... Quod dum agerem,
audiui illum post tergum mihi cum gemitu dicentem:
O quam magnum uae facis mihi sic equitando! ... infracto
pollice capitis quoque iunctura solueretur; et ego,
ut dixi, simillimus mortuo fierem. Et quia moueri
non poteram, tetenderunt ... supernae pietati
supplicans. Et mane primo ingressus ad me, ac dicta
super me oratione, uocauit me nomine meo, et quasi
... ablutus; et nomen presbyteri, a quo
me baptizatum noueram, dixi. At ille: Si ab hoc,
inquit, sacerdote ... ministerii,
quod regulariter inplere nequibat, omnimodis cessare
praecepi. Quibus dictis eadem hora me cathecizare
ipse curauit; factumque est, |
| book 5, chapter 8: ... quo una cum consortibus eiusdem
sui gradus recte ac ueraciter dici potest, quia
Ecclus. xliv. 14.
corpora ipsorum ... eorum uiuet in generationes et generationes. Ut
enim breuiter dicam, tantum profectus spiritalis tempore
praesulatus illius Anglorum ecclesiae, quantum
|
| book 5, chapter 9: ... Ecgbercto adferam,
quod te tamen referente oportet ad illum uenire. Dic
ergo illi, quia non ualet iter, quod proposuit, inplere;... post dies paucos rursum uenit ad eum praefatus
frater, dicens, quia et ea nocte sibi post expletos
matutinos Boisil per uisum apparuerit, dicens: Quare
tam neglegenter ac tepide dixisti Ecgbercto, quae tibi
dicenda praecepi? At nunc uade et dic illi, quia,
uelit nolit, debet ad monasteria Columbae uenire,
... erant Ecgbercti et sociorum eius. Tum ipse
quasi propheticum illud dicens, quia propter me est
Ion. i. 12.
|
| book 5, chapter 10: ... pro diuersa capillorum specie unus Niger
Heuuald, alter Albus Heuuald diceretur; quorum
uterque pietate religionis inbutus, sed Niger Heuuald
magis... caelestia defuere miracula.
Nam cum peremta eorum corpora amni, ut diximus,
a paganis essent iniecta, contigit, ut haec contra
impetum |
| book 5, chapter 12: ...
Cumque reuersi perueniremus ad mansiones illas
laetas spirituum candidatorum, dixit mihi: Scis,
quae sint ista omnia, quae uidisti? ... quid de te fieri deberet, agnoscerem.
Haec mihi cum dixisset, multum detestatus
sum reuerti ad corpus, delectatus nimirum suauitate ... aliquando contriuerat,
quo haberet locum standi siue inmergendi in fluuio,
dicerent, qui uidebant: Mirum, frater Drycthelme,
(hoc enim ... ,
ac moderatae naturae: Frigidiora ego uidi. Et
cum dicerent: Mirum, quod tam austeram tenere
continentiam uelis. Respondebat |
| book 5, chapter 13: ... Ut econtra alter ad mortem ueniens oblatum sibi a daemonibus codicem
suorum uiderit peccatorum.
AT contra fuit quidam ... scripta repperi,
et haec erant nimium pauca et modica. Receperunt
codicem, neque aliquid mihi dicebant. Tum subito
superuenit exercitus malignorum et horridorum uultu
spirituum, ... tenebrosae faciei, et primatu sedis
maior esse uidebatur eorum, proferens codicem horrendae
uisionis, et magnitudinis enormis, et ponderis
pene inportabilis, ... tenuissima cogitatione peccaui, manifestissime
in eo tetricis esse descripta litteris. Dicebatque
ad illos, qui mihi adsederant, uiros albatos et praeclaros:
... , scientes certissime, quia
noster est iste? Responderunt: Uerum dicitis:
accipite et in cumulum damnationis uestrae ducite.
Quo dicto statim disparuerunt; surgentesque duo
nequissimi spiritus, habentes in manibus |
| book 5, chapter 14: ... utinam non nossem,
cuius etiam nomen, si hoc aliquid prodesset, dicere
possem; positum in monasterio nobili, sed ipsum
ignobiliter uiuentem... uerbum uitae concurrere consuerat.
Unde accidit illi, quod solent dicere quidam, quia,
qui non uult ecclesiae ianuam sponte humiliatus ... ipse uiderim
iudicium meum iam esse conpletum.
Talia dicens, sine uiatico salutis obiit, et corpus eius
in ultimis |
| book 5, chapter 15: ... testabatur,
cuncta mox iste litteris mandare curauerit. Fecitque
opus, ut dixi, multis utile, et maxime illis,
qui longius ab eis |
| book 5, chapter 16: ... um est, cuius
exterior pars natiuitatis dominicae fuisse dicitur locus; interior Praesepe
Domini nominatur. Haec spelunca |
| book 5, chapter 17: ... cum quadam alacritate et conpunctione pau efacere
dicitur. In die ascensionis dominicas per annos singulos,
missa |
| book 5, chapter 18: ... reuerentissimus
antistes Pecthelm, de quo in sequentibus suo
loco dicendum est, qui cum successore eius Aldhelmo
multo tempore adhuc ... undecumque doctissimus;
nam et sermone nitidus, et scripturarum, ut dixi, tam
liberalium quam ecclesiasticarum erat eruditione mirandus.
Quo defuncto, ... Eadberct, qui erat
abbas monasterii beatae memoriae Uilfridi episcopi,
quod dicitur Selæseu; quo defuncto, Eolla suscepit
officium pontificatus. Ipso autem |
| book 5, chapter 19: ... que eius loculo inditum,
perlatum est in monasterium ipsius, quod dicitur In hrypu m,
et iuxta honorem tanto pontifici congruum
...
ingenii, didicit citissime psalmo s, et aliquot codices;
necdum quidem adtonsus, uerum eis, quae tonsura
maiores sunt... conperiit, mox donauit terram X
familiarum in loco, qui dicitur Stanford, et non multo
post monasterium ... supra
meminimus; Romamque iturus, et coram apostolico
papa causam dicturus, ubi nauem conscendit, flante
Fauonio pulsus est Fres iam... operationem
dogmatizabant, uocari iussit et Uilfridum,
atque inter episcopos considentem dicere fidem suam,
simul et prouinciae siue insulae, de qua ... , qui eum temporibus Agathonis papae
ibi uiderant dicebant ipsum esse episcopum, qui nuper
Romam accusatus ... incorruptae fidei, et animi
probi residere praeciperet. Quibus auditis dicebant
omnes una cum ipso pontifice, uirum tantae auctoritatis,
qui |
| book 5, chapter 21: ... qui uocatur Ingyruum, cui
ipse post Benedictum, de quo supra diximus, gloriosissime
praefuit; postulans, ut exhortatorias sibi litteras
mitteret, quibus... discendae, docendae, custodiendae ueritati operam inpendunt.
Nam et uere omnino dixit quidam saecularium
Plat. Rep. 473 D.
scriptorum, quia... de Aegypto populus Israel primum pascha
facere iubetur, quia: dixerit Dominus ad Mosen et
Exod. xii. 1-3.
Aaron... in mensibus anni. Loquimini ad uniuersum coetum
filiorum Israel et dicite eis: X a die mensis huius tollat
unusquisque agnum... uespera agnus
est immolatus, et quae proprie pascha siue phase dicitur;
sed XV a sunt educti ex Aegypto, sicut ... prima eductus est populus Domini ex Aegypto, ab initio,
ut diximus, tertiae septimanae, hoc est a XV a die mensis... titulo praenotatur, sicut
Exodi sequentia patenter edocent; ubi cum dictum esset:
Exod. xii. 17-19.
In eadem enim |
| book 5, chapter 22: ... secundum scientiam; catholicoque illos
atque apostolico more celebrationem, ut diximus, praecipuae
sollemnitatis sub figura coronae perpetis agere
perdocuit. Quod |
| book 5, chapter 23: ... memoriae magistrorum Theodori archiepiscopi,
et abbatis Hadriani; unde, ut dictum est,
cum eruditione litterarum uel ecclesiasticarum uel
generalium, ita |
|
|