| Vitruvius Pollio, De Architectura |
More(51) |
| (Latin)
(English, ed. Morris Hicky Morgan)
|
|
| book 1, chapter 2: ... compositionibus membrorum aspectus. haec efficitur, cum membra operis convenientis sunt altitudinis ad latitudinem, latitudinis ad longitudinem, et ad summam omnia |
| book 1, chapter 2: ... compositionibus membrorum aspectus. haec efficitur, cum membra operis convenientis sunt altitudinis ad latitudinem, latitudinis ad longitudinem, et ad summam omnia |
| book 1, chapter 5: ... itaque in eiusmodi locis primum fossae sunt faciendae latitudinibus et altitudinibus quam amplissimis, deinde fundamentum muri deprimendum est infra alveum |
| book 2, chapter 1: ... et ita parietes arboribus statuentes ad perpendiculum imarum educunt ad altitudinem turres, intervallaque, quae relinquuntur propter crassitudinem materiae,
schidiis et ... transtra, traiciunt gradatim contrahentes,
et ita ex quattuor partibus ad altitudinem educunt medio
metas, quas fronde et luto tegentes efficiunt |
| book 2, chapter 3: ... tectorio inducto rigidoque obsolidate permanente, ipsi sidentes non possunt eandem altitudinem, qua
est tectorium, tenere contractioneque moti non haerent cum
|
| book 2, chapter 8: ... imo secundum portum forum
est constitutum; per mediam autem altitudinis curvaturam
praecinctionemque platea ampla latitudine facta, in qua
media ... areae planatae tantam multitudinem ad habitandum
in urbe, ad auxilium altitudinis aedificiorum res ipsa coegit
devenire. itaque pilis lapideis, structuris testaceis, parietibus caementiciis altitudines extructae contignationibus
crebris coaxatae cenaculorum ad summas utilitates perficiunt ... sic erit faciendum. summis parietibus structura testacea sub tegula subiciatur altitudine
circiter sesquipedali habeatque proiecturas coronarum. ita
vitari poterunt quae |
| book 3, chapter 1: ... medio pectore ad summum verticem
quartae. ipsius autem oris altitudinis tertia est pars ab imo
mento ad imas nares, ... imas radices
capilli frons efficitur item tertiae partis. pes vero altitudinis corporis sextae, cubitum quartae, pectus item quartae.
reliqua quoque ... mensura relata fuerit ad manus pansas, invenietur eadem
latitudo uti altitudo, quemadmodum areae, quae ad normam sunt quadratae.
... διπλάσιονα .
Non minus etiam, quod pes hominis altitudinis sextam habet
partem, (ita etiam, ex eo quod perficitur pedum numero
corporis altitudo, veteribus columnis basis scapi elata
sexies altitudines terminavit) eum perfectum constituerunt,
cubitumque animadverterunt ex sex palmis |
| book 3, chapter 2: ... omnia eadem habet
quae dipteros, sed interiore parte columnas in altitudine
duplices, remotas a parietibus ad circumitionem ut porticus
peristyliorum. |
| book 3, chapter 3: ... mediana in fronte et postico singula ternûm modulorum. ipsarum columnarum altitudo modulorum VIIII et dimidiae moduli partis. ita ex ea divisione intercolumnia altitudinesque columnarum habebunt iustam rationem.
Huius exemplar Romae... sic sunt faciendae, uti
crassitudines earum sint partis octavae ad altitudines. item
in diastylo dimetienda est altitudo columnae in partes octo
et dimidiam, et unius partis columnae crassitudo conlocetur.
in systylo altitudo dividatur in novem et dimidiam partem,
et ex eis una ad crassitudinem columnae detur. item in pycnostylo dividenda est altitudo in partes decem, et eius una
pars facienda ... crassitudo. eustyli autem aedis
columnae, uti systyli, in novem partes altitudo dividatur et
dimidiam partem, et eius una pars constituatur |
| book 3, chapter 5: ... longa erit columnae crassitudinis unius et dimidiae.
Altitudo eius, si atticurges erit, ita dividatur, ut superior pars
... sit columnae
crassitudinis adiecta e crassitudine quarta et octava. altitudo ita uti atticurges; item et eius plinthos; reliquumque
... volutarum ne crassiores sint quam oculi magnitudo, volutaeque ipsae succidantur altitudinis suae duodecimam partem.
haec erunt symmetriae capitulorum, quae columnae ... a minima XII pedum
ad quindecim pedes, epistylii sit altitudo dimidia crassitudinis imae columnae; item si ab XV pedibus ad XX ,
columnae altitudo dimetiatur in partes tredecim, et unius
partis altitudo epistylii fiat; item si XX ad XXV pedes, dividatur altitudo in partes XII et semissem, et eius una |
| book 4, chapter 1: ... corinthiae praeter capitula omnes symmetrias
habent uti ionicae, sed capitulorum altitudines efficiunt
eas pro rata excelsiores et graciliores, quod ionici capituli
altitudo tertia pars est crassitudinis columnae, corinthii
tota crassitudo scapi. ... venustatem,
dimensi sunt virilis pedis vestigium et id retulerunt in altitudinem. cum invenissent pedem sextam partem esse altitudinis in homine, item in columnam transtulerunt et, qua
crassitudine fecerunt basim scapi, tantas sex cum capitulo
in altitudinem extulerunt. ita dorica columna virilis corporis proportionem et firmitatem ... vestigiis ad muliebrem transtulerunt gracilitatem, et fecerunt primum columnae crassitudinem altitudinis octava parte, ut haberet
speciem excelsiorem. basi spiram supposuerunt ... iudiciorum progressi et gracilioribus modulis delectati septem crassitudinis diametros
in altitudinem columnae doricae, ionicae novem constituerunt. id autem genus , |
| book 4, chapter 3: ... operis distributiones.
Crassitudo columnarum erit duorum modulorum, altitudo cum capitulo XIIII . capituli
crassitudo unius moduli, latitudo ... ita, uti
in tertio libro de ionicis est scriptum. epistylii altitudo
unius moduli cum taenia et guttis; taenia moduli septima |
| book 4, chapter 4: ... regiones columnarum, quae
inter antas sunt, introrsus conlocentur. et hae altitudinem
habeant aeque quam quae sunt in fronte, crassitudines
autem |
| book 4, chapter 6: ... in pronao fuerint. lumen autem thyretri
constituatur sic, uti quae altitudo aedis a pavimento ad
lacunaria fuerit, dividatur in partes ... semis et ex eis
duae partes semis lumini valvarum altitudine constituantur. haec autem dividatur in partes XII et ... . corona plana cum cymatio; proiectura autem eius erit quanta altitudo. supercilii, quod supra antepagmenta inponitur, dextra atque
sinistra proiecturae ... eundem modum quemadmodum in doricis fieri videtur.
latitudo constituatur, ut altitudo dividatur in partes duas
et dimidiam, eiusque partis unius ... latitudo.
contracturae ita uti in doricis. crassitudo antepagmentorum ex altitudine luminis in fronte XIIII parte, cymatium huius crassitudinis ... partes.
Inpagibus distributiones ita fient, uti divisis altitudinibus in partes V
duae superiori, tres inferiori designentur. ... conlocentur, ex reliquis alii in summo, alii
in imo compingantur. altitudo inpagis fiat tympani tertia
parte, cymatium sexta parte inpagis. |
| book 4, chapter 7: ... per medium isdem regionibus alterae disponantur. eaeque sint
ima crassitudine altitudinis parte VII ; altitudo tertia parte
latitudinis templi; summaque columna quarta parte crassitudinis... dimidia parte, torum
insuper cum apophysi crassum quantum plinthus. capituli altitudo dimidia crassitudinis. abaci latitudo quanta
ima crassitudo columnae. capitulique ... apophysi.
Supra columnas trabes compactiles inponantur ut altitudinis modulis îs, qui a magnitudine operis postulabuntur.
eaeque trabes ... Supra trabes et supra parietes traiecturae mutulorum parte IIII altitudinis
columnae proiciantur; item in eorum frontibus antepagmenta figantur. supraque |
| book 4, chapter 8: ... tam altae, quanta ab extremis
parietibus est diametros stylobatarum, crassae altitudinis
suae cum capitulis et spiris decumae partis. epistylium
altum ... eaque cella tantam habeat diametrum praeter
parietes et circumitionem, quantam altitudinem columna.
supra stylobatam columnae circum cellam isdem symmetriis, quae ... ita habeatur, uti, quanta diametros totius operis erit futura, dimidia altitudo fiat tholi praeter florem; flos autem tantam habeat magnitudinem |
| book 4, chapter 9: ... in aede, uti suspicientes divinitatem, qui supplicant, et
sacrificent. disparibus altitudinibus ad sui cuiusque dei
decorem componantur. altitudines autem earum sic sunt
explicandae, uti Iovi omnibusque caelestibus |
| book 5, chapter 1: ... nulla non crassior est ab radicibus, dein decrescendo progreditur in altitudinem naturali contractura peraequata nascens ad cacumen. ergo si natura nascentium ita postulat, recte est constitutum et altitudinibus et crassitudinibus superiora inferiorum fieri contractiora.
Basilicarum... testudinem inter parietes et columnas lata pedes XX . columnae altitudinibus perpetuis
cum capitulis pedes L , crassitudinibus quinûm, habentes
... sumptusque inminuit ex magna parte summam. ipsae vero columnae in
altitudine perpetua sub trabes testudinis perductae et
magnificentiam inpensae et |
| book 5, chapter 2: ... et si quadrata erit, quantum habuerit latitudinis dimidia addita constituatur altitudo; sin autem oblonga fuerit, longitudo et latitudo
componatur, et summae compositae eius dimidia pars sub lacunariis altitudini detur.
Praeterea praecingendi sunt parietes medii coronis ex intestino opere aut albario
ad dimidiam partem altitudinis. quae si non erunt, vox
ibi disputantium elata in altitudinem intellectui non poterit esse audientibus. cum autem coronis praecincti |
| book 5, chapter 3: ... gradationes ab substructione fieri debent.
Praecinctiones ad altitudines theatrorum pro rata parte faciendae videntur, neque altiores quam ... planitiae in latitudine moventur, vox et in latitudine progreditur et altitudinem gradatim scandit. igitur ut in aqua undarum designationibus, item |
| book 5, chapter 5: ... constituantur,
sic explicentur. si non erit ampla magnitudine theatrum,
media altitudinis transversa regio designetur et in ea tredecim cellae duodecim ... convenientem sibi consonantiam. sin autem amplior erit
magnitudo theatri, tunc altitudo dividatur in partes IIII ,
uti tres efficiantur regiones |
| book 5, chapter 6: ... orchestra
autem senatorum sunt sedibus loca designata. et eius
pulpiti altitudo sit ne plus pedum quinque, uti, qui in
orchestra ... Tectum porticus, quod futurum est in summa gradatione, cum scaenae altitudine libratum perficiatur, ideo quod vox crescens aequaliter ad summas ... erit aequale, quo minus fuerit altum, vox praeripietur ad eam altitudinem, quam perveniet primo.
Orchestra inter grados imos... praecisio fuerit, ibi constituantur itinerum supercilia; ita enim satis altitudinem habebunt eorum confornicationes.
Scaenae longitudo ad orchestrae diametron duplex fieri debet. podii altitudo ab libramento pulpiti cum corona et lysi
duodecumam orchestrae ... quarta parte eiusdem diametri; epistylia et ornamenta earum columnarum altitudinis quinta parte. pluteum insuper cum unda et corona
inferioris plutei dimidia parte. supra id pluteum columnae quarta parte minore altitudine sint quam inferiores;
epistylium et ornamenta earum columnarum quinta |
| book 5, chapter 7: ... ex eo scaenici et thymelici graece
separatim nominantur. eius logei altitudo non minus debet esse pedum X , non plus |
| book 5, chapter 8: ... desonantes sunt, in quibus vox prima, cum
est elata in altitudinem, offensa superioribus solidis corporibus repulsaque residens in imo opprimit |
| book 5, chapter 9: ... perfectas. latitudines autem earum ita oportere
fieri videntur, uti, quanta altitudo columnae fuerit exterioris, tantam latitudinem habeant ab inferiore parte ... operibus subtilitatem. itaque si dorici
generis erunt columnae, dimetiantur earum altitudines
cum capitulis in partes XV . ex eis partibus ... fiat duorum
modulorum; intercolumnium quinque et moduli dimidia
parte; altitudo columnae praeter capitulum XIIII modulorum; capituli altitudo moduli unius, latitudo modulorum
duorum et moduli sextae partis. ... ex umidis et abundantibus excitat umores et eos conglobatos in
altitudinem tollit. ergo si ita videtur, uti in hypaethris
locis |
| book 5, chapter 10: ... ita dispositae, uti bipedales tegulae possint supra esse conlocatae; altitudinem autem
pilae habeant pedes duo. eaeque struantur argilla cum
... sudationesque sunt coniungendae tepidario; eaeque quam latae fuerint, tantam altitudinem habeant ad
imam curvaturam hemisphaerii. mediumque lumen in
hemisphaerio |
| book 6, chapter 1: ... quod est supra meridianum axem, ab eoque
altera obliqua in altitudinem ad summum cardinem, qui
est post stellas septentrionum, sine ... meridianis finibus,
sub eo loco quae sunt nationes, propter brevitatem altitudinis ad mundum sonitum vocis faciunt tenuem et acutissimum, uti ... item
a medio in ordinem crescendo ad extremos septentriones
sub altitudines caeli nationum spiritus sonitibus gravioribus a natura rerum exprimuntur. |
| book 6, chapter 3: ... ea linea diagonii, tanta longitudo atrio detur.
Altitudo eorum, quanta longitudo fuerit quarta dempta, sub trabes extollatur;... constituerit latitudinem alarum. trabes earum liminares ita altae ponantur, ut altitudines latitudinibus sint
aequales. imagines cum suis ornamentis ad latitudinem
... exquisitas et utilitati et aspectui conscribendas putavi.
Altitudo tablini ad trabem adiecta latitudinis octava constituatur. lacunaria eius tertia latitudinis ad altitudinem adiecta extollantur.
Fauces minoribus atriis e tablini latitudine dempta
tertia, maioribus dimidia constituantur.
Latitudines ostiorum ad altitudinem; si dorica erunt, uti
dorica, si ionica erunt, uti... Tricliniorum quanta latitudo fuerit, bis tanta longitudo
fieri debebit. altitudines omnium conclaviorum, quae
oblonga fuerint, sic habere debent rationem, ... et ex ea summa
dimidium sumatur, et quantum fuerit, tantum altitudini
detur. sin autem exhedrae aut oeci quadrati fuerint, latitudinis |
| book 6, chapter 6: ... nullius vicini
potest obstare, in urbe autem aut communium parietum
altitudines aut angustiae loci inpediundo faciunt obscuritates. itaque de ea ... experiundum. ex qua
parte lumen oporteat sumere, linea tendatur ab altitudine
parietis, qui videtur obstare, ad eum locum, quo oporteat
inmittere, et si ab ea linea, in altitudinem cum prospiciatur, poterit spatium puri caeli amplum videri, in |
| book 6, chapter 7: ... ampliores habentes lautiora peristylia, in quibus pares sunt quattuor
porticus altitudinibus, aut una, quae ad meridiem spectat,
excelsioribus columnis constituitur. |
| book 6, chapter 8: ... sunt, una struantur, eaeque inter
se distent tanto spatio, quanta altitudo substructionis est
futura, crassitudine eadem, qua substructio; procurrat
autem... serratim
struantur, uti singuli dentes ab muro tantum distent,
quanta altitudo futura erit substructionis; crassitudines
autem habeant dentium structurae uti... in extremis angulis cum recessum fuerit ab interiore angulo
spatio altitudinis substructionis, in utramque partem signetur, et ab his signis |
| book 7, chapter 3: ... deformentur directiones harenati, uti longitudines ad regulam et ad
lineam, altitudines ad perpendiculum, anguli ad normam
respondentes exigantur; namque sic |
| book 7, chapter 4: ... conclavis fuerit, habens
nares ad locum patentem. item, cum in altitudinem perstructus fuerit, relinquantur spiramenta; si enim non per
nares... utilis apparatus.
Foditur enim infra libramentum triclinii altitudo circiter pedum binûm, et solo
festucato inducitur aut rudus |
| book 8, chapter 1: ... excelsius
quam oporteat visus, cum erit inmotum mentum, sed
libratam altitudinem in regionibus certa finitione designabit. tunc, in quibus locis |
| book 8, chapter 2: ... cum
tepores solis colligunt et exhauriunt et ita tollunt in altitudinem nubes. deinde cum aeris unda nitentes, cum perventum ad ... ventorum flatus
oriuntur per tenebras, ab umidis locis egrediuntur in altitudinem nubes. aer autem cur a sole percalefactus cum rationibus ... camararum curvaturas et sustinet, ideo quod semper vapor calidus in altitudinem se trudit. et primo non remittit propter brevitatem, simul |
| book 8, chapter 3: ... summos grumorum tumulos.
Itaque qui putant se altitudine, qua sunt grumi, capita fontium posse habere, cum aperiunt |
| book 8, chapter 6: ... ex longo spatio ventris leniter tumescit, ut exprimatur in altitudinem summi clivi.
Quodsi non venter in vallibus... quinque partes harenae ad duas respondeant. eorum
fossa ad libramentum altitudinis, quod est futurum, calcetur vectibus ligneis ferratis.
|
| book 9, chapter preface: ... habeant graduum librationes, est expedita.
Si enim altitudo contignationis ab summa coaxatione ad imum libramentum
divisa fuerit ... quare quam magnae
fuerint inter contignationem et imum libramentum altitudinis partes tres, quattuor a perpendiculo recedant et
ibi conlocentur |
| book 9, chapter 1: ... natura dispositis ita, uti septentrionali parte a terra excelsius habeat altitudinem centrum, in meridiana autem parte in inferioribus locis subiectum ... ad se ducit, ut etiam fructus e terra surgentes in altitudinem per calorem videmus, non minus aquae vapores a
fontibus |
| book 9, chapter 4: ... Andromedae genua Cassiepia media est dedicata. capricorni
supra in altitudinem aquila et delphinus. secundum eos
est sagitta. ab ea |
| book 9, chapter 8: ... puncta partis octavae foramen se tympani versationibus peragens et in altitudinem eo rediens viribus extenuatur, et ita tardius fluendo dilatat |
| book 10, chapter 1: ... autem est, cum
machinae ita fuerint conlocatae, ut ad altitudinem tignis
statutis et transversariis conligatis sine periculo scandatur ad...
tractorium vero, cum onera machinis pertrahuntur, ut ad altitudinem sublata conlocentur. scansoria ratio non arte sed audacia gloriatur; |
| book 10, chapter 2: ... involvendo circum suculam extenditur et
ita sublevat onera ad altitudinem et operum conlocationes.
Haec autem ratio machinationis |
| book 10, chapter 3: ... fuerit neque eius caput pressione in imum, sed adversus in altitudinem extolletur, lingula fulta in areae solo habebit eam
pro ... mercis et penus ponderibus oneratam. eiusque vela cum sunt per altitudinem mediam
mali pendentia, non potest habere navis celerem cursum,
|
| book 10, chapter 4: ... communicabitur sic. rota fiet circum axem
eadem magnitudine, ut ad altitudinem, quae opus fuerit,
convenire possit. circum extremum latus rotae |
| book 10, chapter 7: ...
Insequitur nunc de Ctesibica machina, quae in
altitudinem aquam educit, monstrare. ea fit ex aere. cuius
in ... eam cogat elevari.
insuper fistula, quae tuba dicitur, coagmentata in altitudine fit erecta. modioli autem habent infra nares inferiores
fistularum ... catinum, e quo recipiens
paenula spiritu exprimit per fistulam in altitudinem, et
ita ex inferiore loco castello conlocato ad saliendum |
| book 10, chapter 10: ... Ipsûm tamen eorum foraminum capituli
e magnitudine omnis deformatur altitudo et latitudo.
tabulae, quae sunt in summo et in ... dextra ac sinistra canalem figuntur, longitudo foraminum XVIIII , altitudo foraminis unius et crassitudo. et adfiguntur regulae duae, in ... , quemadmodum nonnulli, loculamentum) securiclatis cardinibus fixa, foraminis I , altitudo
foraminis S¯ a symbol follows foraminis in the... the text; description: a dotted outline of a circle , altitudo S÷ a symbol follows altitudo in the text; description: the letter 'S' followed ... supra minorem columnam chelonium, sive pulvinus
dicitur, foraminum IIS , altitudinis IIS , latitudinis SI¯
cherolabae sucularum foraminum ... dicuntur, de bracchiis
demetur, ut, quo mollior est tonus propter altitudinem
capituli, bracchii brevitas faciat plagam vehementiorem.
si minus |
| book 10, chapter 11: ... foramen factum
in descriptione, latitudine et crassitudine foraminis V , altitudo parte IIII .
Regulae, quae est in... three dot outline of a triangle . compingitur autem dimidia altitudinis K . columna, latitudo et crassitudo IS . altitudo autem non habet foraminis proportionem, sed erit quod opus |
| book 10, chapter 13: ... comparatio eadem ratione
perficiebatur. habuerat autem intervallum cubitorum XXX ,
altitudinem praeter fastigium XIII S , fastigii autem altitudo
ab strato ad summum cubita XVI . exibat autem ... in catapultis aut ballistis fieri solet,
longitudine cubitorum L , altitudine cubiti, in quo constituebatur transversa sucula. in capite autem |
| book 10, chapter 14: ... supra trabes conlocentur capreoli cardinibus
alius in alium conclusi, in altitudine excitati pedes XII .
supra capreolos conlocetur quadratum tignum, |
| book 10, chapter 15: ... compactionem erant
quattuor conlocata, ex binis tignis fuerant compacta, in
altitudinibus singula pedum XXXVI , crassitudine palmopedali, latitudine sesquipedali. basis eius habuerat rotas
VIII , quibus agebatur. fuerat autem earum altitudo pedum
VI S÷ , crassitudo pedum iii , ita... below over , crassae S÷ . supra eam capreoli extollebantur altitudine pedum XII ; supra capreolos tignum conlocatum coniungebat capreolorum... item latere dextra et sinistra, porrectiones non minus in altitudinem extollebantur et in imum inclinatione demittebantur. erigebatur autem machina in altitudinem ad disiciendum murum circiter pedes C , item a |
| book 10, chapter 16: ... is autem
comparavit helepolim sumptibus inmanibus industria laboreque summo, cuius altitudo fuerat pedum CXXXV , latitudo
pedum LX . ita |
|
|